Page 93 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Η κοινωνιολογία ως επιστήμη και η χρησιμότητά της
Παπαρίζος Α.
.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
93
κέρδους ή συσσωρευμένης εργασίας, έναντι όλων
όσων επενδύθηκαν κατά την παραγωγή-
δημιουργία τους.
Η εργασία προϋποθέτει σχέσεις ιδιοκτησίας-
κατοχής πεδίων της Φύσης ή και ανοιχτών ή
κλειστών
τόπων
εργασίας
(εργαστηρίων),
εργαλείων και πρώτων υλών, όπως και ειδικών
πεδίων συνάντησης ανθρώπων, τις «αγορές», στις
οποίες αναπτύσσονται ποικίλες μορφές πώλησης
και αγοράς, με σκοπό την είσπραξη-αφαίρεση και
απόκτηση επί πλέον αξίας ή, ορθότερα, επί πλέον
συσσωρευμένης εργασίας,
με τη μορφή
νομίσματος ή χρήματος
. Η εργασία προϋποθέτει,
επίσης αναπόφευκτα, και ένα σύστημα σχέσεων
εξουσίας, το οποίο, αναπτυσσόμενο ως στέγη
εξουσίας, εξασφαλίζει την ύπαρξη και τη
λειτουργία της αγοράς, όπως επίσης και την
ακίνδυνη προσέλευση και αποχώρηση από αυτήν.
Οφείλω, όμως, επίσης να υπενθυμίσω, ότι η
εργασία ως πράξη δημιουργίας-παραγωγής
αγαθών με σκοπό την πώληση στην αγορά,
υπάρχει σχεδόν σε όλους τους
τρόπους
παραγωγής-κατανομής
αγαθών
και
τους
Πολιτισμούς που γνωρίζουμε στο περιβάλλον της
Μεσογείου, έστω και ως «εξωτερικό εμπόριο»:
στον ασιατικό τρόπο παραγωγής (στην Αρχαία
Μεσοποταμία και στην Αίγυπτο), στον αρχαίο
ελληνικό τρόπο και στον δουλοκτητικό-ρωμαϊκό
τρόπο παραγωγής, ακόμη και στον Φεουδαλικό.
Μόνο που στους Προκαπιταλιστικούς αυτούς
τρόπους παραγωγής, η εργασία ως τρόπος
δημιουργίας αγαθών με σκοπό την αγορά
αποτελεί μέρος και μόνον της παραγωγικής
πράξης των ανθρώπων, των ομάδων και των
κοινωνικών τάξεων.
Στο Δυτικό κόσμο αντίθετα, αρχίζοντας από
την Ευρώπη, η εργασία, συντιθέμενη μέσα και
μέσω ενός μοναδικού ειδικού συνδυασμού με τις
σχέσεις ιδιοκτησίας και κυρίως με την ιδιοκτησία
των εργαλείων και των γνώσεων, επέτρεψε να
αναδυθούν και να κυριαρχήσουν, μέσω της
ταυτόχρονης υπέρ-ανάπτυξης και κυριαρχίας της
αγοράς, οι καπιταλιστικοί τρόποι παραγωγής και
κατανομής αγαθών και υπηρεσιών σε όλη την
ποικιλομορφία τους. Και δεν θα ήθελα να
συνεχίσω πάνω στο ζήτημα αυτό, διότι
απαιτούνται πολλές αναλύσεις και πολύς χρόνος.
Η ταυτόχρονη με την εργασία εμφάνιση στην
ιστορία, ανάπτυξη και ισχυροποίηση του
ελεύθερου επιχειρηματία, του ελεύθερου αστού
και της αστικής τάξης αποτέλεσε την άλλη πλευρά
της ιστορικής διαδικασίας ανάπτυξης των
καπιταλιστικών τρόπων παραγωγής στην Ευρώπη
και την Αμερική.
Θα μπορούσε κάποιος, ο οποιοσδήποτε, μετά
από τις εξηγήσεις αυτές, να παραδεχθεί και να
υποστηρίξει, με βάση τις εμπειρικές και
καθημερινές του και μόνον γνώσεις, ότι γνωρίζει
πραγματικά τι είναι εργασία και τους τρόπους με
τους οποίους συμμετέχει στην σύνθεση και στη
συνεχή ανασύνθεση και μετασχηματισμό των
καπιταλιστικών
τρόπων
παραγωγής
και
κατανομής αγαθών και υπηρεσιών; Θα μπορούσε
να ισχυριστεί κάποιος ότι γνωρίζει πραγματικά τι
είναι εργασία, δίχως την συνδρομή της
Κοινωνιολογίας, της Οικονομίας και των άλλων
κοινωνικών επιστημών, όπως, επί παραδείγματι,
της νομικής επιστήμης;
Είναι ή όχι η καθημερινή πρακτική γνώση μια
πολύ περιορισμένη γνώση της πραγματικότητας,
η οποία αποκρύπτει μάλιστα το μεγαλύτερο
μέρος των γνώσεων που απαιτούνται ώστε να
είναι δυνατόν να εξηγηθεί και να κατανοηθεί η
τρέχουσα πραγματικότητα; Είναι ή όχι η
Κοινωνιολογία και οι άλλες κοινωνικές επιστήμες
τα μόνα μέσα με τα οποία μπορούμε να
αποκτήσουμε μία κάποια σαφέστερη και
ικανοποιητικότερη γνώση της πολυσύνθετης
τελικά πραγματικότητας;
Θέλω να πιστεύω, ότι ένα τρίτο παράδειγμα
θα μπορούσε να αποσαφηνίσει και να καταδείξει
ακόμη περισσότερο τη δύναμη και την
αποτελεσματικότητα της Κοινωνιολογίας και των
κοινωνικών επιστημών. Το ερώτημα, μάλιστα, θα
μπορούσε να εκληφθεί ως εξίσου προκλητικό με
τα άλλα, διότι όλοι θεωρούν ότι κατέχουν μία
σαφή και αυτονόητη απάντηση σχετικά με αυτό.