Basic HTML Version
Η κοινωνιολογία ως επιστήμη και η χρησιμότητά της
Παπαρίζος Α.
.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
91
πλουσιότερο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι
δώρο του δήμου και της δημοτικής κοινωνίας
στον ιδιοκτήτη. Η διαμεσολάβηση της μικρής
τοπικής κοινωνίας και των συμφερόντων της
κατέστησε έναν δημότη πολύ πλουσιότερο από
ότι θα ήταν δίχως την απόφαση αυτή. Θα
μπορούσε όμως και να συμβεί και το ακριβώς
αντίθετο όπως συμβαίνει πολλές φορές.
Άρα, οι σχέσεις ιδιοκτησίας είναι σχέσεις, οι
οποίες διαμεσολαβούνται από την κοινωνία στο
σύνολό της μέσω των νόμων. Διαφορετικά, δεν
υπάρχει ιδιοκτησία. Αύριο, θέλω να πω στο άμεσο
μέλλον, μετά από έναν αιώνα δηλαδή, ενδέχεται
να υιοθετηθεί ένα σύστημα σχέσεων ιδιοκτησίας,
το οποίο θα αποκλείει την ατομική ιδιοκτησία στη
γη. ΄Η το οποίο θα νομοθετεί δύο εντελώς νέους
τρόπους οικογενειακής και εξ αδιαιρέτου ιδιο-
κτησίας.
Άρα, η ιδιοκτησία δεν είναι μία σχέση
των ανθρώπων απ’ ευθείας με τα αντικείμενα,
αλλά μία σχέση πρωταρχικά των ανθρώπων με
τους ανθρώπους,
μέσω της οποίας τίθενται οι
συνήθειες, οι κανόνες και οι νόμοι, με βάση τους
οποίους καθορίζονται οι σχέσεις ιδιοκτησίας όλων
με τα αντικείμενα και τα αγαθά.
Η συμμετοχή των
ανθρώπων σε μία κοινωνία είναι η πρωταρχική
συνθήκη και αιτία, μέσα και μέσω των οποίων
μπορούν να αναπτύξουν σχέσεις ιδιοκτησίας και
σχέσεις εργασίας, όπως και οποιαδήποτε άλλη
σχέση εξουσίας ή ιδεολογίας και νοήματος.
δ) Τι είναι σχέσεις εργασίας;
Τι είναι, λοιπόν, εργασία; Υποτίθεται πως
όλοι μας γνωρίζουμε την απάντηση. Κατά την
κυρίαρχη ιδεολογία γίνεται αποδεκτό, ότι οι
άνθρωποι εργάζονται από καταβολής κόσμου. Δεν
υπάρχει πιο λανθασμένη αντίληψη. Στον Όμηρο,
οι άνθρωποι πονούν τη γη. Για αυτό και όσοι δεν
την πονούν λέγονται φυγόπονοι. Όσοι, δηλαδή,
με τον ένα ή άλλο τρόπο καλλιεργούν τη γη, η
δράση τους αυτή δεν λέγεται εργασία, αλλά
πόνος. Το να εργάζομαι σε κτήματα δικά μου ή το
να εργάζομαι σε ένα χώρο δικό μου και να
παράγω προϊόντα τα οποία είναι δικά μου και τα
οποία ανταλλάσσω με τους γείτονες ή με τους
παραπάνω γείτονες, αυτό δεν σημαίνει ότι η
δραστηριότητα αυτή είναι εργασία. Η εργασία,
παρ’ όλον ότι ενδέχεται να υπήρξε ως εντελώς
περιθωριακή πράξη σε πολλούς πολιτισμούς
καλλιέργειας της γης, αναδείχθηκε σε μία από τι
κυρίαρχες σχέσεις παραγωγής, κατ’ αρχάς, μόνο
στην Ευρώπη, παρ’ όλο ότι στην αρχαία Ελλάδα
έχουμε εργασία και εργαστήρια.
Στην αρχαία Ελλάδα εργασία είναι αυτό που
πραγματοποιεί κάποιος στο εργαστήριο. Το
ουσιαστικό
«εργασία»
προήλθε
από
το
ουσιαστικό «εργαστήριο» και όχι το αντίστροφο.
Το εργαστήριο αποτελεί έναν εντελώς διαφο-
ρετικό χώρο δράσης από τη γη και τις αγροτικές
καλλιέργειες που ήταν ο κανόνας. Στην αρχαία
Ελλάδα, μόνον όταν κάποιος παράγει στο
εργαστήριο εργάζεται. Διαφορετικά, καλλιεργεί,
πονάει την γη, ή απλώς πράττει.
Τα τελευταία χρόνια, στη σύγχρονη Ελληνική
κοινωνία σχεδόν έχουμε καταργήσει την εργασία.
Μιλούσαμε μόνο για απασχόληση και το πρώην
Υπουργείο Εργασίας μετονομάστηκε σε Υπουργείο
Απασχόλησης. Σχόλη στην ελληνική γλώσσα
σημαίνει σχολάζω, χαζεύω δηλαδή. Απασχόληση
σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της σχόλης
αναπτύσσω κάποια δράση που ενδέχεται να έχει
και κάποιο παραγωγικό αποτέλεσμα: ασχολούμαι
με κάτι, περνάω τον καιρό μου. Υπουργείο
Απασχόλησης σήμαινε ότι οι Έλληνες έπαψαν
πλέον να εργάζονται και άρχισαν απλώς να
απασχολούνται, να κάνουν, δηλαδή, κάτι.
Η λέξη εργασία σηματοδοτεί μέθοδο και
πειθαρχία, αυστηρότητα και πολλές καλές γνώ-
σεις, συστηματικότητα και αποτελεσματι-κότητα,
συνεχή εξέλιξη των ικανοτήτων
. Πρόκειται για την
ιδεολογία της εργασίας και το νόημα. Ενώ η λέξη
«απασχόληση» σημαίνει το ακριβώς αντίθετο:
χαλαρότητα,
απουσία
αυστηρότητας
και
γνώσεων, απουσία μεθόδων και πειθαρχίας,
αδιαφορία για την αποτελεσματικότητα, αλλά και
για την εξέλιξη των ικανοτήτων. Όταν κάποιος
ψάχνει για απασχόληση, αυτό σημαίνει ότι
μάλλον ψάχνει κάτι με το οποίο μπορεί να
περνάει την ώρα του, όπως παλαιότερα, μετά την