Basic HTML Version
Η κοινωνιολογία ως επιστήμη και η χρησιμότητά της
Παπαρίζος Α.
.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
90
παρ’ όλο ότι ο ίδιος δημιούργησα επιχειρήσεις.
Και είμαι βέβαιος πως τώρα αρχίζω να
αντιλαμβάνομαι τι ήταν επιχείρηση στην Ευρώπη
και τι είναι ακόμη και τώρα».
Αυτό, λοιπόν, που θα επιχειρήσω να
καταστήσω σαφές με την εργασία μου αυτή,
είναι, πρώτον, να παρουσιάσω και να χειριστώ
μια σειρά όρων (και λέξεων) πολύ σημαντικών,
τους οποίους χρησιμοποιούμε όλοι μας,
θεωρώντας ότι γνωρίζουμε την πραγματικότητα
την οποία περιγράφουν και αποδίδουν, με σκοπό
να φανεί, πέρα από το ιδεολογικό, το
αντικειμενικό τους περιεχόμενο, με τρόπο που
μόνον η Κοινωνιολογία ως επιστήμη της πράξης
μπορεί να δείξει.
γ) Τι είναι σχέσεις ιδιοκτησίας;
Ας μελετήσουμε, λοιπόν, κάποια βασικά
ερωτήματα.
Τι
είναι,
επί
παραδείγματι,
οικονομικές σχέσεις, διότι είμαι βέβαιος πως ο
καθημερινός
ανειδίκευτος
κοινωνιολογικά
άνθρωπος δεν το γνωρίζει, παρ’ όλον ότι πιστεύει
το αντίθετο. Οικονομικές είναι οι σχέσεις
ιδιοκτησίας και οι σχέσεις εργασίας. Όλοι οι
άνθρωποι είναι λίγο πολύ ιδιοκτήτες. Ο καθένας
έχει κάτι δικό του: ένα ζευγάρι γυαλιά, κάποια
μολύβια, ένα χαρτοφύλακα, τα ενδύματα που
χρησιμοποιεί, όπως ενδεχόμενα και κάποιο σπίτι
ή διαμέρισμα σε πολυκατοικία. Μέσα δε από την
τρέχουσα κυρίαρχη αντίληψη, ο καθένας θεωρεί
ότι μπορεί να διαχειριστεί όλα αυτά τα αγαθά
αποκλειστικά μόνος του και αποκλειστικά και
μόνο με τις δικές του αποφάσεις.
Αυτό λέγεται σχέσεις ιδιοκτησίας. Προχθές,
όμως, ένας φίλος είχε την εξής απορία: πως,
συμβαίνει, λοιπόν, και εάν κάποιος ανακαλύψει
στο κτήμα του στις ΗΠΑ πετρέλαιο να είναι δικό
του, εάν όμως το ίδιο συμβεί στην Ελλάδα, το
πετρέλαιο να ανήκει στο ελληνικό κράτος. Η
απάντηση εδώ είναι, ότι σύμφωνα με το ελληνικό
Δίκαιο, ο ορυκτός πλούτος της χώρας ανήκει απ’
ευθείας στο ελληνικό κράτος. Το κτήμα, με άλλα
λόγια, δεν ανήκει στον ιδιοκτήτη του παρά μέσω
της νομοθεσίας, η οποία και ορίζει τους τρόπους
με τους οποίους είναι δικό του. Ποιος όμως έθεσε
το νόμο; Όλοι οι Έλληνες μέσω του ελληνικού
Κοινοβουλίου. Διότι, όπως όλα δείχνουν, ο
«τελικός ιδιοκτήτης» του κάθε κτήματος στην
Ελλάδα είναι ο ελληνικός λαός συνολικά.
Άρα, εάν οι καθημερινοί άνθρωποι νομίζουν
ότι η ιδιοκτησία είναι μία απ’ ευθείας σχέση του
κάθε ανθρώπου με τα αντικείμενα ή τα αγαθά
που απέκτησε, αυτό είναι μεγάλο λάθος. Η
οποιαδήποτε μορφή ιδιοκτησίας υπάρχει διότι τη
θεσμοθετεί η κοινωνία ως σύνολο με τις
νομοθετικές και άλλες εξουσίες που διαθέτει.
Γεγονός που σημαίνει ότι, η οποιαδήποτε σχέση
ιδιοκτησίας διαμεσολαβείται από την παρουσία
και τις εξουσίες της κοινωνίας, στην οποία έχει
αναγνωρισθεί και έχει θεσμισθεί.
Οι άνθρωποι συνήθως δέχονται ότι η
ιδιοκτησία είναι μία σχέση του καθενός ξέχωρα με
τα αντικείμενα. Αλλά, η σχέση ιδιοκτησίας είναι
μία σχέση με τους άλλους ανθρώπους και με την
κοινωνία ως σύνολο, διότι η κοινωνία είναι αυτή
που καθορίζει τι είναι δυνατόν να ανήκει ατομικά
στον καθένα και τι σε ομάδες και σύνολα. Και όχι
μόνον αυτό, αλλά η κοινωνία είναι αυτή που θα
πρέπει επίσης να προστατεύει τις μορφές αυτές
ιδιοκτησίας με τους θεσμούς της: τον στρατό, την
αστυνομία και τα δικαστήρια. Διαφορετικά, καμία
από τις σχέσεις αυτές δεν είναι ισχυρή, σταθερή
και ασφαλής.
Ας λάβουμε υπ’ όψη μας την εξής περίπτωση.
Κάποιος αγόρασε δύο ίδιου εμβαδού οικόπεδα,
ένα για το γιο του και ένα για την κόρη του, στον
ίδιο δρόμο, το ένα απέναντι από το άλλο, στην
ίδια τιμή. Και τα δύο οικόπεδα έχουν τον ίδιο
συντελεστή δόμησης. Πέντε χρόνια αργότερα με
πρόταση του Δημάρχου και απόφαση του
Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με την μελλοντική
δόμηση και ανάπτυξη της πόλης, το ένα οικόπεδο
αποκτά κατά μία μονάδα μεγαλύτερο συντελεστή
δόμησης. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι στο ένα
οικόπεδο μπορούν να κτισθούν δύο επιπλέον
όροφοι με δύο διαμερίσματα στον καθένα. Τα
τέσσερα διαμερίσματα επιπλέον, με τα οποία το
ένα από τα δύο τέκνα του αγοραστή γίνεται