Basic HTML Version
Παράγοντες αυξομείωσης των αισθημάτων ξενοφοβίας Ιντζεσίλογλου Ν.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
81
υποδοχής μεταναστών εμπεριέχει κατά κανόνα μια
διαφορική αντιμετώπιση των ξένων, με βάση κά-
ποια επί μέρους κριτήρια όπως, π.χ. η εθνικό-τητα,
η θρησκεία, το χρώμα, το επίπεδο μόρφωσης κ.λ.π.
Για να γίνει κατανοητό αυτό, αρκεί να υπεν-
θυμίσουμε ότι, όπως έδειξαν και σχετικές κοινω-
νιολογικές έρευνες, οι Έλληνες έχουν, π.χ. διαφο-
ρετική ιδέα, συναισθηματική τοποθέτηση και προ-
κατασκευασμένη εικόνα όσον αφορά τους Αρ-
μενίους, τους Κούρδους, τους Σέρβους, τους
Πολωνούς, τους Βούλγαρους, τους Αλβανούς, τους
Τούρκους, τους Πακιστανούς, τους Παλαιστινίους
και άλλους είτε βρίσκονται εντός είτε και εκτός
Ελλάδας.
Aυτή η διαφορική ιδεολογική αντιμετώπιση
των ξένων εκ μέρους ενός πληθυσμού οφείλεται
κυρίως στις ιστορικές εμπειρίες του πληθυσμού
αυτού απέναντι στους άλλους λαούς, στην
εκπαίδευσή του και στην εικόνα των άλλων, όπως
αυτή προκύπτει από την εκπαίδευση-κοινωνι-
κοποίηση, αλλά και από την ίδια τη συμπεριφορά
των ξένων. Aυτή η συμπεριφορά των ξένων-
μεταναστών μπορεί, σε μάκρος χρόνου, να
επιβεβαιώνει ή αντίθετα να ρίχνει μια σκιά
αμφιβολίας πάνω στις προκαταλήψεις, αν και
αυτές οι τελευταίες πολύ δύσκολα ανατρέπονται
από μόνη την εμπειρία.
β) Πολιτισμικο-ποιοτικό κριτήριο
Tο κριτήριο αυτό συνδέεται στενά με το
προηγούμενο και ως ένα βαθμό ταυτίζεται με
εκείνο. Σύμφωνα, λοιπόν, με το πολιτισμικό-
ποιοτικό κριτήριο όσο μεγαλύτερες είναι οι
πολιτισμικές διαφορές μεταξύ δύο πληθυσμών
τόσο δυσχερέστερη εμφανίζεται η συνύπαρξή τους
και οι πιθανότητες έντασης των ρατσιστικών και
ξενόφοβων συναισθημάτων αυξάνουν.
γ) Xωρο-γεωγραφικό κριτήριο
Όσο εγγύτερα βρίσκονται δύο διαφορετικοί
πολιτισμικά πληθυσμοί τόσο οι πιθανότητες έντα-
σης των ρατσιστικών και ξενόφοβων αισθημάτων
αυξάνουν.
δ) Ποσοτικο-δημογραφικό κριτήριο
Όσο μεγαλύτερο είναι το πλήθος του ξένου
πληθυσμού που εισδύει μέσα σε μια κοινωνία και
όσο πιο ξαφνικά γίνεται αυτό τόσο οι πιθανότητες
έντασης των ρατσιστικών και ξενόφοβων αισθη-
μάτων του πληθυσμού υποδοχής αυξάνουν. Oι
πιθανότητες εμφάνισης ξενόφοβων αισθημάτων
είναι ακόμη μεγαλύτερες όσο μεγαλύτερο είναι το
δημογραφικό πρόβλημα αναπαραγωγής του
πληθυσμού υποδοχής, όπως ακριβώς αυτό
συμβαίνει στη χώρα μας, αλλά και σε κάθε χώρα
όπου ο μέσος όρος του αριθμού παιδιών ανά
οικογένεια είναι μικρότερος του 2 και τείνει προς
τη μονάδα.
ε) Oικονομικό κριτήριο
Όσο χειρότερη είναι η οικονομική κατάσταση
των εισερχομένων μεταναστών και όσο χειρότερη
είναι η γενική οικονομική κατάσταση και βαθύτερη
η ύφεση που μαστίζει την οικονομία του
πληθυσμού υποδοχής τόσο περισσότερο εντεί-
νονται τα αισθήματα ξενοφοβίας, αφού αναπτύσ-
σονται έντονες τάσεις να θεωρούνται και καταγ-
γέλλονται οι ξένοι ως υπεύθυνοι («μαύρα πρό-
βατα») για τα οικονομικά προβλήματα και ιδίως
για το πρόβλημα της ανεργίας στη χώρα υποδοχής
τους.
στ)
Συνδυασμός δημογραφικού προβλήματος ή
ανεπαρκούς πληθυσμού με οικονομική ανάπτυξη
:
Εάν σε μια χώρα υπάρχει δημογραφικό πρό-
βλημα, δηλαδή μειωμένες γεννήσεις, ή γενικά
ανεπαρκής πληθυσμός σε συνδυασμό με οικο-
νομική ανάπτυξη τότε δεν υπάρχει ανεργία και
επιβάλλεται (άρα γίνεται δεκτή και ανεκτή από τον
πληθυσμό της κοινωνίας υποδοχής) η εισδοχή
ξένων εργαζομένων, οι οποίοι καλύπτουν όχι μόνο
τις ανάγκες παραγωγής, αλλά και τις ανάγκες για
τροφοδότηση με εισφορές των ταμείων συντα-
ξιοδότησης και του προνοιακού κοινωνικού συστή-
ματος γενικότερα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, εν
προκειμένω, είναι η σημερινή κατάσταση στη
Γερμανία, η οποία είναι μια χώρα που γνωρίζει
οικονομική ανάπτυξη σε συνδυασμό με έντονο
πρόβλημα υπογεννητικότητας και ανανέωσης του
πληθυσμού της.