Page 77 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Παράγοντες αυξομείωσης των αισθημάτων ξενοφοβίας Ιντζεσίλογλου Ν.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
77
ιδιαιτερότητάς τους συνιστά έργο παιδείας, καλ-
λιέργειας και ανώτερου πολιτισμού και ταυτό-
χρονα απαιτεί την ύπαρξη κάποιων άλλων προϋ-
ποθέσεων που θα αναλύσουμε στη συνέχεια. H
ανάπτυξη, δηλαδή, μιας νοοτροπίας ανοχής και
αποδοχής του
άλλου
, του διαφορετικού, του
ξένου, επιβάλλει και την ύπαρξη κάποιων αντικει-
μενικών-υλικών και όχι μόνο ιδεολογικών προϋπο-
θέσεων.
Δίχως την ταυτόχρονη συνύπαρξη όλων αυτών
των αντικειμενικών-υλικών και ιδεολογικών
προϋποθέσεων, η τυχόν μαζική και απρογραμ-
μάτιστη εισροή ξένων μέσα σε ένα κοινωνικό
σύνολο δημιουργεί, με αλγοριθμική συνέπεια και
μαθηματική ακρίβεια, μεγάλα κοινωνικά συγκρου-
σιακά προβλήματα και αυξάνει τους κινδύνους για
διέγερση έντονων αισθημάτων ξενοφοβίας. Στο
βαθμό που η διέγερση τέτοιων αρνητικών για την
κοινωνική συμβίωση αισθημάτων είναι επιστη-
μονικά προβλέψιμη, η ευθύνη της μη πρόληψης
του φαινομένου της ξενοφοβίας βαρύνει κυρίως
τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες και δευτερευόντως
το κοινωνικό σύνολο. Δηλαδή όλους μας.
Aς προσπαθήσουμε, συνεπώς, να προσεγ-
γίσουμε το εξόχως επίκαιρο πρόβλημα της
ξενοφοβίας, προκειμένου να διαπιστώσουμε τι
μέτρα πρόληψης και θεραπείας πρέπει να προτα-
θούν και να ληφθούν, στο πλαίσιο μιας ορθο-
λογικής αντιμετώπισης του προβλήματος. H
επιστημονική θεώρηση του προβλήματος από την
οπτική γωνία της κοινωνιολογίας και η δημι-
ουργική, προσαρμοσμένη στα δεδομένα της χώρας
μας, εκμετάλλευση της αποκτηθείσας, εδώ και
πολλά χρόνια, εμπειρίας των δυτικοευρωπαϊκών
κοινωνιών, που αποτέλεσαν και συνεχίζουν να
αποτελούν κοινωνίες υποδοχής οικονομικών μετα-
ναστών, συνιστούν, κατά τη γνώμη μου, χρήσιμους
συμπαραστάτες και οδηγούς στον όλο μας
προβληματισμό.
2. Σύντομο ιστορικό της μετακίνησης πληθυσμών
προς τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες
H Δυτική Ευρώπη υπήρξε και συνεχίζει να
είναι, μετά κυρίως την περίοδο του διαφωτισμού,
της βιομηχανικής επανάστασης και της αποι-
κιοκρατίας, χώρος υποδοχής πολλών οικονομικών
μεταναστών και πολιτικών προσφύγων, λόγω
κυρίως της δυναμικής βιομηχανικής-οικονομικής
της ανάπτυξης και ευημερίας, αλλά και εξαιτίας
των φιλελεύθερων δημοκρατικών καθεστώτων
που παρείχαν και συνεχίζουν να παρέχουν προ-
στασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των
πολιτικών ελευθεριών, που απολαμβάνουν οι
λαοί της, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τον Β’ Παγκόσμιο
Πόλεμο.
Eιδικά, η μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
περίοδος χαρακτηρίσθηκε από μια εξαιρετικά
μεγάλη οικονομική ανάπτυξη που όχι μόνο
επέτρεψε, αλλά και επέβαλε, στις πιο αναπτυγ-
μένες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γερμανία, Γαλλία,
Βέλγιο, Ελβετία, Βόρεια Ιταλία, Σκανδιναβικές
χώρες) τη χρησιμοποίηση εργατικών χεριών που
προέρχονταν είτε από λιγότερο αναπτυγμένες
ευρωπαϊκές περιοχές και χώρες είτε από τις χώρες
του Τρίτου, λεγόμενου, Κόσμου. H Eλλάδα ως
χώρα αποστολής οικονομικών μεταναστών έχει
μεγάλη εμπειρία του γεγονότος τούτου και πολλοί
Έλληνες έλυσαν ζωτικά οικονομικά τους προβλή-
ματα μεταναστεύοντας σε χώρες τις Δυτικής
Ευρώπης
1
.
Mετά όμως από την οικονομική κρίση της
δεκαετίας του ’70 που ξεκίνησε ως πετρελαϊκή
κρίση και εξελίχθηκε ως στασιμοπληθωρισμός
(
stagflation= stagnation+inflation
), οι αναπτυγ-
μένες δυτικοευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να
επιδιώκουν την αναστροφή του μεταναστευτικού
ρεύματος, λαμβάνοντας μέτρα περιορισμού του
ρυθμού εισροής των οικονομικών μεταναστών ή
ακόμη και επιστρέφοντάς τους στις χώρες
προέλευσής τους
2
. Eπιπλέον, κατά τη δεκαετία του
’80, υπήρξε ένας έντονος προβληματισμός γύρω
1
Γεγονός που επαναλαμβάνεται και σήμερα μετά την
κρίση που ξέσπασε στην Ελλάδα από το 2009, συνε-
χίζεται μέχρι σήμερα, και προβλέπεται ασφαλώς ότι θα
συνεχιστεί και στο προσεχές τουλάχιστον μέλλον.
2
Βλέπε ιδίως την πολιτική μέτρων-κινήτρων επιστρο-
φής των οικονομικών μεταναστών στις πατρίδες τους
που υιοθέτησε η τότε Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της
Δυτικής Γερμανίας.