Page 62 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Η καθημερινότητα του πρωτοφασισμού στο σχολείο
Σαραφίδης Θ.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
62
επιθυμιών για τη διατήρηση της ανωτερότητας της
μηχανής του είναι κι ένα από τα στοιχεία του
πρωτοφασισμού. Όμως η παραδοσιακή φασιστική
ταυτότητα, ενσαρκώνοντας την ομοιογένεια των
φυλετικά καθαρών, συνεχίζει να ομολογεί την
πίστη στην ηθική της αγοράς και του
ανταγωνισμού, ανάμεσα στα εξατομικευμένα
άτομα στις γραμμές της παραγωγής, της
κατανάλωσης, της επικοινωνίας, του θεάματος κλπ.
O νεοφιλεύθερος φασισμός είναι η ταυτότητα, η
αισθητική του ζην εξατομικευμένα ως ανήκειν, ο
αποκλεισμός της μόλυνσης από κάθετι εξεγερτικά
διαφορετικό, η ίδια η ταυτότητα του μερικού, που
όμως πλέον δεν παλεύει για την επιβεβαίωση του
ως καθολικό, αλλά ως πόλεμος όλων εναντίων
όλων.
«Σε
αντίθεση
με
το
φασισμό,
οι
ολοκληρωτικές
καπιταλιστικές
μηχανές
διευθύνουν για να διαιρέσουν, να εξατο-
μικεύσουν (particularize), και να μοριο-
ποιήσουν τους εργαζόμενους, ενώ στο μεταξύ
αξιοποιούν τη δυνατότητα τους να επιθυμούν.
Οι μηχανές αυτές διεισδύουν στις γραμμές
των εργαζομένων, των οικογενειών τους, των
ζευγαριών, της παιδικής τους ηλικίας·
εγκαθιστούν τους εαυτούς τους στην ίδια την
καρδιά της υποκειμενικότητας και της θέασης
του κόσμου των εργαζομένων. Ο καπι-
ταλισμός φοβάται τα ευρείας κλίμακας
κινήματα του πλήθους. Ο στόχος του είναι να
έχει στην εντολή του αυτόματα συστήματα
ρύθμισης. Αυτός ο ρυθμιστικός ρόλος δίνεται
στο Κράτος και τους μηχανισμούς σύναψης
συμβολαίων
μεταξύ
των
«Κοινωνικών
Συνεργατών». Και όταν ξεσπά η σύγκρουση
έξω από τα προθεσμισμένα πλαίσια, ο
καπιταλισμός επιδιώκει να την περιορίσει σε
οικονομικούς ή τοπικούς πολέμους. Από την
άποψη αυτή, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η
δυτική ολοκληρωτική μηχανή έχει πλέον
ξεπεράσει εντελώς τη Σταλινική ομόλογό του»
(Guattari, 2009: 169).
Ο νεοφιλελεύθερος πρωτοφασισμός αναδύ-
εται μέσα στα δίκτυα της εξουσίας, όπως αυτή
διατάσσεται στις κοινωνίες του ελέγχου και τους
πανοπτικούς μηχανισμούς της. Δεν υπάρχει καμία
νεοφιλελεύθερη επιθυμητική μηχανή, η οποία δεν
ιεραρχικοποιεί τις πρακτικές της σε πυραμίδες με
σκοπό τον έλεγχο της παραγωγικότητας των
σωμάτων, που συμμετέχουν στη λειτουργία της. Η
πανοπτική οργάνωση των δικτύων εξουσίας –που
αλλού αποκαλέσαμε
κυβερνοπτικό
(Σαραφίδης,
2009)– αποτελεί τη βάση της κοινωνικής
παραγωγής του νεοφιλελεύθερου φασισμού, γιατί
ο
φασισμός
είναι
πράξη,
διακυβέρνηση,
συναισθήματα κι επιθυμίες: είναι ο κόσμος των
μοριακών πολλαπλοτήτων, του περιβάλλοντος των
νεοφιλελεύθερων υποκειμένων.
Έτσι,
«Παράλληλα με το φασισμό των στρα-
τοπέδων συγκέντρωσης, που συνέχισαν να
υπάρχουν σε έναν αριθμό χωρών, αναπτύσ-
σονται νέες μορφές μοριακού φασισμού:
ένας αργόκαυστος φασισμός στην οικογένεια,
το σχολείο, το ρατσισμό, σε κάθε είδους
γκέτο... Παντού η ολοκληρωτική μηχανή
αναζητά κατάλληλες δομές, δηλαδή, δομές
ικανές να προσαρμόσουν την επιθυμία στην
οικονομία του κέρδους. Πρέπει να εγκα-
ταλείψουμε, μια και για πάντα, την γρήγορη
και εύκολη φόρμουλα: «Ο φασισμός δεν θα
τα καταφέρει και πάλι.» Ο φασισμός τα έχει
ήδη καταφέρει, και συνεχίζει να «τα
καταφέρνει». Περνά μέσα από ένα πιο σφιχτό
πλέγμα· βρίσκεται σε μια συνεχή εξέλιξη, στο
βαθμό που μοιράζεται στην μικροπολιτική
οικονομία της επιθυμίας αδιαχώριστα από την
εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων» (Guat-
tari, 2009: 171).
Το σχολείο είναι ένας πανοπτικός μηχανισμός που
παράγει τις παρανοϊκές μηχανές του νέο-
φιλελεύθερου φασισμού.
2. Το σχολείο ως πανοπτική μηχανή παρανοϊκής
πρωτοφασιστικής επένδυσης.
Είδαμε πως νεοφιλελεύθερος φασισμός δεν
αφορά πια την εδαφικοποίηση της ανωτερότητας
μίας Φυλής, αλλά τον πόλεμο ανάμεσα σε