Basic HTML Version
Ο ρατσισμός της ναζιστικής ξενοφοβίας
Κουζέλης Γ.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
22
λόγου της NSDAP και των προπαγανδιστών της,
ενός λόγου που νομίζαμε πως η βαρβαρότητα, ο
παραλογισμός, η προνεωτερική του δομή αλλά
και ο ιστορικά επιβεβλημένος αφορισμός του τον
καθιστούσαν αναποτελεσματικό στο παρόν. Η ΧΑ
«κοπιάρει» χειρονομίες, συνθήματα, κινήσεις και
τακτικές από το πρωτότυπο, βουτάει κατευθείαν
πίσω στο 1933 ή και στο 1923 (να θυμηθούμε ότι,
όπως και ο αρχηγός της ΧΑ, το ίνδαλμά του
φυλακίζεται τότε για λίγους μήνες και η συμ-
μορία-κόμμα απαγορεύεται για ένα μικρό
διάστημα). Αντιγράφει επομένως και τη συγκε-
κριμένη εκδοχή άρθρωσης του ρατσιστικού λό-
γου, που δεν χαρακτηρίζεται μόνο από τον
απερίφραστο και προτρεπτικό σε γενοκτόνο δρά-
ση αντισημιτισμό, αλλά και από έναν βιολογικό
ρατσισμό με όλα τα στοιχεία της ψευδοδαρβινι-
στικής στήριξης, των ρομαντικών αλλά και σμιτια-
νών φιλοσοφικών αναφορών, της ευγονικής, της
φυλετικής καθαρότητας, του οφε-λόμενου στην
πρόσμιξη του αίματος εκφυλισμού, της επιταγής
«γη και αίμα» – την οποία άλλωστε, πριν την
προσαρμόσει καταλλήλως, την υιοθετεί κατά λέξη
(Ψαρράς, 2012: 240 κ.ε.).
Η επιστροφή στην αγριότητα του εθνικοσο-
σιαλιστικού πρωτοτύπου, που μέχρι πρόσφατα
έμοιαζε τόσο αναχρονιστικό και μη αποδεχόμενο
μίμησης, δεν ξενίζει μόνο τους εξωτερικούς
παρατηρητές των ελληνικών εξελίξεων που είναι
εξοικειωμένοι με πιο συμβατές στη σύγχρονη
Ευρώπη εκδοχές ξενοφοβικής ακροδεξιάς, αλλά
και πολλούς στο εσωτερικό. Αρχικά προσπάθησαν
να ερμηνεύσουν το φαινόμενο μέσω της αυξη-
μένης παρουσίας μεταναστών και προσφύγων,
που με την απουσία πολιτικής εκ μέρους του
ελληνικού κράτους επέτρεπε τη διοχέτευση και
ενίσχυση ακραίων εθνοκεντρικών στάσεων και
αντιλήψεων. Ό,τι από αυτή την ερμηνεία και να
ευσταθεί, όχι μόνο δεν αρκεί για την εξήγηση του
ελληνικού φαινομένου, αλλά ταυτοχρόνως απο-
κρύπτει, και καμιά φορά δικαιολογεί, το ναζιστικό
πυρήνα –όπως ακριβώς το αποπειράται και η ίδια
η ΧΑ μετά την είσοδό της στη Βουλή. Αποδείχτηκε
όμως γρήγορα πως η ναζιστική οργάνωση δεν
αντλεί υποστήριξη κατά πρώτο λόγο από
κοινωνικά στρώματα και πληθυσμούς που έχουν
άμεση εμπειρία συμβίωσης με μετανάστες και
πως ο ρατσισμός της προϋπήρχε και είναι αυτός
που έθρεψε την αντιμεταναστευτική στάση των
μελών και των οπαδών της. Το υποδειγματικό
στοιχείο της ανάδειξης της ΧΑ, αυτό που όλοι
προτιμάμε να απωθούμε, είναι, διατυπωμένο
αφοριστικά, το και σήμερα νοητό του αδιανόη-
του, του Άουσβιτς.
Υποδειγματική όμως είναι η πορεία και
παρουσία της ΧΑ και για την καθαρότητα της κίνη-
σης από το βιολογικό ρατσισμό στον πολιτισμικό,
την ξενοφοβία, καθώς και για τη νομιμοποίηση
της ξενοφοβίας δια του εθνικισμού, με τον οποίο
αντικαταστάθηκε αυτολογοκριτικά η ταυτότητα
του εθνικοσοσιαλισμού. Επίσημα και ρητά (βλ.
Παρασκευά & Βελουδογιάννη, 2013) η ρητορική
της ΧΑ κινήθηκε στον άξονα «φυλή–έθνος–λαός»,
έννοιες συνώνυμες στο λεξιλόγιό της, εφόσον
εκπροσωπούν το φορέα του ιερού, του «αίμα-
τος». Καθώς καμιά από τις έννοιες αυτές δεν λαμ-
βάνεται κυριολεκτικά, ο άξονας που συγκροτούν
επιτρέπει ρητορικά αποτελεσματικούς συνειρ-
μούς και κατασκευή κοινών τόπων, επιτρέπει μια
συνεχή συναισθηματική φόρτιση και προ-βολικές
ταυτίσεις. Ταυτοχρόνως, ευκαιριακές μεταθέσεις,
αναδιατάξεις και μεταφορές στον αυτοπροσ-
διορισμό της ναζιστικής οργάνωσης και στον
προσδιορισμό της πανταχού παρούσας εξωτερι-
κής απειλής (άλλοτε απειλείται η ελληνική φυλή,
άλλοτε το έθνος και άλλοτε απλώς εξαπατάται ο
λαός) καθιστούν τον άξονα έναν αποτελεσματικό
μηχανισμό ρατσιστικής νοηματοδότησης. Το αίμα
λειτουργεί ως ο κοινός ενώ-τικός παράγων επειδή
–αλλά και ώστε να– μεταφέρει τη ρητορική ισχύ
του βιολογικού ψευδοεπιχειρήματος στο πολιτι-
σμικό πλαίσιο –υπενθυμίζει και το αίμα που θα
τρέξει και τρέχει στους δρόμους από τις δολοφο-
νίες των εχθρών, τις τωρινές και εκείνες που
υπόσχεται.
Στο πιο πρόσφατο (και ήδη αυτολογοκριμένο)
προγραμματικό κείμενο «πολιτικών θέσεων» η ΧΑ
αυτο-ορίζεται ως εξής: «Η Χρυσή Αυγή είναι η
ελπίδα επιβίωσης του Ελληνισμού στους δύσκο-