Basic HTML Version
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
109
διακινούμενή του μορφή:
«Η κότα έκανε το αβγό ή
το αβγό την κότα
»; Γιατί όπως μας πληροφορούν οι
συγγραφείς «το τραπέζι ήταν στρωμένο», για να
σερβιριστεί είτε το αυγό είτε η κότα. Πρέπει, λοι-
πόν, να εγκαταλείψουμε τους βεμπεριανούς ορι-
σμούς και να στραφούμε στην ιστορία της οργά-
νωσης των μηχανισμών του ρατσιστικού κράτους.
Πιο συγκεκριμένα, για τον Εμμανουηλίδη η ΧΑ
δεν βρίσκεται ούτε εντός ούτε εκτός του κράτους,
«η ΧΑ δεν είναι μια πολεμική μηχανή που τείνει να
καταλάβει κράτος» (σ. 81). Δεν είναι ενσάρκωση
του δημοκρατικού φόβου της συνταγματικής
εκτροπής. Αντίθετα, «[…]είναι ένα πολιτικο-
στρατιωτικό στοιχείο του ρατσιστικού Συστήματος
(dispositif)» (σ. 79), ένα κομμάτι της πολιτικής
οργάνωσης του ρατσισμού, επιφορτισμένο με τη
«στρατηγική λειτουργία της παραγωγής των όρων
επιτυχούς εισαγωγής των νέων κανόνων της
ρύθμισης της ζωής του πληθυσμού» (σ. 79), δεδο-
μένης της αδυναμίας του κρατικού συστήματος
εξουσιών να τους επιβάλει. Και είναι μέσα από
αυτή την αδυναμία, μέσα από τα ιδιαίτερα
περιεχόμενα και τη μορφή αυτών των ελλείψεων,
που τελικά παράγεται η παρατηρούμενη υπερ-
θετικότητα «στις τεχνικές εφαρμογής δύναμης και
παρουσίας που επιλέγει [η ΧΑ]» (σ. 81). Οι τεχνικές
αυτές, για τον Εμμανουηλίδη, υπάρχουν και
γίνονται επιδραστικές στο βαθμό που αποτελούν
(ήδη) στοιχεία μιας κρατικής κυριαρχίας και
μέριμνας σε κρίση.
Σπεύδει, έπειτα, να ξεκαθαρίσει, όπως και η
Κουκουτσάκη, δύο σημεία: α) ότι ο κρατικός
ρατσισμός στην ελληνική του μορφή οργανώνεται
τα τελευταία 25 χρόνια στην πλάτη των
μεταναστών/-στριών. Επομένως, η ΧΑ δεν υποκα-
θιστά επιτυχώς κρατικές λειτουργίες, αλλά
έπεται
αυτών, εντός διαδικασιών που την ξεπερνούν
ιστορικά, και β) ότι αυτό το σχήμα «συν-
τροπικότητας» (Εμμανουηλίδης) κάθε άλλο παρά
εντολοδοχικό μπορεί να θεωρηθεί, δεδομένου ότι
δεν απαγορεύει στη ΧΑ, ως κρίσιμου πολιτικού
παίχτη πλέον, να δρα σε σχετική αυτονομία,
προκαλώντας πραγματικές μετατοπίσεις στο στρα-
τηγικό πεδίο της πάλης και επιδρώντας βαρο-
κεντρικά στην κυβερνητική ατζέντα με το να καθο-
ρίζει «το στρατηγικό έδαφος και τα επίδικά
αντικείμενα της σύγκρουσης και της δράσης» (σ.
84).
Από την άλλη μεριά, η Κουκουτσάκη ασχο-
λείται με τη ΧΑ ως εκείνο το φορέα άσκησης μιας
«παιδαγωγικής» της βίας, η οποία συμβάλλει στην
κανονικοποίηση των βίαιων πρακτικών του
ποινικού κράτους, που χωρίς να είναι τυπικά
νόμιμες, εντούτοις θεωρούνται νομιμοποιημένες.
Το κόστος αυτής της «παιδαγωγικής», ανεκτό ή
υπερβολικό, έγκειται στο βαθμό ιδιοποίησης εκ
μέρους της ΧΑ κατασταλτικών και προνοιακών
λειτουργιών. Εκεί που η κανονικοποίηση από τη
μία και η ιδιοποίηση από την άλλη εντοπίζονται
στη ζωντανή τους συνέργεια είναι η προταγματική
εγγύτητα των δράσεων της ΧΑ και των ποινικών
θεσμών: «[…] το ένα στάδιο, νοούμενο ως αταξία,
συντελεί στη νομιμοποίηση του άλλου, νοούμενου
ως αναγκαιότητα» (σ. 108). Σε αυτό το «συνεχές
καταστολής» (Κουκουτσάκη), αν η ΧΑ εξυπηρετεί
στην ανασήμανση της θεσμικής βίας ως
κανονικότητας (σ. 104), εκείνο που δρέπει η ίδια
είναι η συσπείρωση του συνταγματικού τόξου
πίσω από την ασπίδα της νομιμότητας με όρους
«μηδενικής ανοχής», συσπείρωση που επιτρέπει
στη ΧΑ την, εντοπισμένη όσο και συνολική,
απαξίωση του πολιτικού συστήματος:
«[…]
Παρατηρείται
μια
σύμπλευση
κοινωνικών και πολιτικών φορέων στο
επίπεδο της καταδίκης της εξωθεσμικής βίας
της ΧΑ: Η δράση της ΧΑ καθιστά τον όρο
«μηδενική ανοχή» κοινό τόπο, άρα από-
λιτικοποιημένο όρο ή, με άλλα λόγια, η
μηδενική ανοχή γίνεται ένας άλλος τρόπος
να μιλάμε για τη νομιμότητα ως σημαντικό
διακύβευμα της σημερινής πολιτικής» (σ.
109).
Καλωσορίζουμε,
λοιπόν,
τη
σημαντική
κυκλοφορία των εκδόσεων futura με την ελπίδα
ότι οι παραπάνω επισημάνσεις θα βοηθήσουν
στην
ανάγνωση
αυτού
του
γοητευτικού,
«δύσβατου» και ιδιαίτερα χρήσιμου βιβλίου.