Basic HTML Version
Ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ά ά ρ θ ρ α
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 1, Σεπτέμβριος 2013
9
Η κρίση ως ευκαιρία και η αξία μιας Νέας Παιδαγωγικής
Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης
Καθηγητής Διδακτικής Μεθοδολογίας
και Ιστορίας της Εκπαίδευσης
Φιλοσοφική Σχολή Α.Π.Θ.
Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής
dmavrosk@edlit.auth.gr
Περίληψη
Η σημερινή πολύπλευρη κρίση μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική ευκαιρία για τη ριζική
αναμόρφωση νοοτροπιών και συμπεριφορών. Προς την κατεύθυνση αυτή η Παιδαγωγική
είναι σε θέση να διαδραματίσει βαρύνοντα ρόλο, αρθρώνοντας λόγο επιστημονικό με
σκοπό τη διαμόρφωση ενός νέου παιδαγωγικού ιδεώδους και μιας νέας κοινωνικής
αξιολογίας. Η Παιδαγωγική, ως κατεξοχήν ανθρωπιστική επιστήμη, θα πρέπει να ξαναθέσει
στο επίκεντρο της κοινωνικής ζωής τον άνθρωπο, αξιοποιώντας τις βασικές αρχές της
μετασχηματίζουσας μάθησης και διαμορφώνοντας κοινότητες μάθησης και πρακτικής.
Μέσω συστηματικών προσπαθειών και μεθοδικών κινήσεων μπορεί να συγκροτήσει τη Νέα
Παιδαγωγική, η οποία θα αποτελέσει τη βάση για την επαναξιολόγηση του παρελθόντος
και τον ανασχεδιασμό του μέλλοντος.
Λέξεις-κλειδιά:
Οικονομική κρίση, Πανεπιστημιακή Παιδαγωγική, Νέα Παιδαγωγική
Από το 2010, που η χώρα μας εισήλθε και
επίσημα σε περίοδο οικονομικής, κοινωνικής και
πολιτικής κρίσης, έχουν δημοσιευτεί, σε έντυπα
και στο διαδίκτυο, δεκάδες κείμενα που, αφού
αναλύσουν τα αίτια και τις συνέπειές της,
προτείνουν λύσεις για την υπέρβασή της. Αρκετά
από αυτά εστιάζουν στην πολιτισμική και
πνευματική κρίση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας,
που θεωρούν ότι υπόκειται της οικονομικής και
πολιτικής κρίσης και προβάλλουν την ιδέα ότι η
σημερινή κρίση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για
ριζική αναμόρφωση των νοοτροπιών και των
συμπεριφορών μας, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο
και σε συλλογικό. Συχνά, μάλιστα, γίνεται ανα-
φορά στην κινεζική γλώσσα, όπου η λέξη «κρίση»
και η λέξη «ευκαιρία» συμβολίζονται με το ίδιο
ιδεόγραμμα, ενώ άλλοτε αντλούνται σχετικά
παραδείγματα
από
την
αρχαία
ελληνική
φιλοσοφία
2
.
Έχω την άποψη ότι στο πλαίσιο των σχετικών
συζητήσεων και προβληματισμών εξέχουσα θέση
πρέπει να διεκδικήσει η Παιδαγωγική λόγω της
σημαντικής συμβολής της στον προγραμματισμό
του μέλλοντος, εφόσον είναι ικανή να διαδραματί-
σει παρεμβατικό ρόλο μέσα στον ευρύ ορίζοντα
των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπων: να
αρθρώσει λόγο επιστημονικό για τη διαμόρφωση
ενός νέου παιδαγωγικού ιδεώδους, μιας νέας
κοινωνικής αξιολογίας, που θα επιτρέψει στον
απογοητευμένο νέο άνθρωπο να κερδίσει τη
χαμένη ολότητά του (Brezinka 1992 & 2000). Από
τη σκοπιά αυτή η Παιδαγωγική επιστήμη μπορεί
2
Βλ. λ.χ. Γιώργος Μαντέλας (2010), «Πώς γράφεται η κρίση
στα κινεζικά;»,
Η Καθημερινή,
10-3-2010 και Δημήτρης Β.
Νανόπουλος (2012), «Η επιστήμη μπορεί να μετατρέψει την
κρίση σε ευκαιρία»,
Έθνος,
29-12-2012.