Basic HTML Version
Η υγεία ως πολυτέλεια
Καλοτεράκης Φ.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 1, Σεπτέμβριος 2013
49
περιέχουν λίθιο, δείχνει και το βαθμό της απόγνω-
σης των εξαρτημένων συνανθρώπων μας.
Η εικόνα είναι πολύ ζοφερή. Η πραγμα-
τικότητα όμως είναι ακόμα χειρότερη γιατί έχουμε
το εξής οξύμωρο. Ενώ από τη μια πλευρά η υγεία
των πολλών απειλείται με πρωτόγνωρους τρόπους
(σκεφθείτε: καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα
ελονοσίας από το 1970), από την άλλη οι
υπηρεσίες υγείας αντί να ενισχύονται έχουν
αφεθεί να καταρρεύσουν. Τρανταχτό παράδειγμα
αυτού του οξύμωρου αποτελεί η περίπτωση του
ΚΕΘΕΑ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων).
Το ΚΕΘΕΑ είναι μια ξεχωριστή περίπτωση στην
ελληνική πραγματικότητα. Σύμφωνα με τον ιδρυ-
τικό του νόμο (1729/87), είναι ΝΠΙΔ με ανώτερο
όργανο τη Γενική Συνέλευση, την οποία απαρ-
τίζουν όλο το προσωπικό, τα διοικητικά συμβούλια
των Συλλόγων Οικογένειας και τα υπό θεραπεία
μέλη του που βρίσκονται στη φάση της κοινωνικής
επανένταξης! Η Γενική Συνέλευση με τη σειρά της
εκλέγει το Διοικητικό Συμβούλιο που διοικεί το
φορέα. Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία
των ανθρώπων που είναι σε διαδικασία
απεξάρτησης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της
θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ. Η θεραπεία
δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια διαδικασία
αλλαγής, είναι το να πάρεις τη ζωή σου στα χέρια
σου. Στα 30 χρόνια λειτουργίας του –από την
ίδρυση της θεραπευτικής κοινότητας ΙΘΑΚΗ το
1983 μέχρι σήμερα– έχει διαδικασίες εσωτερικής
και εξωτερικής αξιολόγησης και εποπτείας και
ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Με διεθνή
αναγνώριση χάριν της αποτελεσματικότητάς του
έχει επιλεγεί και είναι σύμβουλος του ΟΗΕ σε
θέματα τοξικοεξάρτησης.
Τη χρονιά που μας πέρασε το ΚΕΘΕΑ
πρόσφερε υπηρεσίες σε 12.859 συνανθρώπους
μας. Επίσης το 2012 ολοκληρώθηκε από το ΚΕΘΕΑ
η συγκριτική αποτύπωση του κοινωνικού κόστους
της απεξάρτησης έναντι της παραμονής των
εξαρτημένων στη χρήση. Η έρευνα έδειξε ότι η
παραμονή στη χρήση κοστίζει έως και 6,5 φορές
περισσότερο από τη συμμετοχή σε μια θερα-
πευτική κοινότητα. Η έρευνα επιβεβαιώνει τα στοι-
χεία διεθνών ερευνών, σύμφωνα με τα οποία οι
περικοπές των δαπανών στον τομέα αντιμετώ-
πισης των εξαρτήσεων δεν προσφέρουν κανένα
ουσιαστικό δημοσιονομικό όφελος, αλλά έχουν το
ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: την αύξηση του
κόστους για την κοινωνία.
Αντί λοιπόν η πολιτεία να ενισχύσει έναν
τέτοιο φορέα-πρότυπο τον αποδυναμώνει συστη-
ματικά. Στο ΚΕΘΕΑ έχουν να εγκριθούν προσλή-
ψεις από το 2006, ενώ από το 2009 μέχρι το 2012
υπήρξαν 68 αποχωρήσεις μελών του προσωπικού.
Πρόσφατα μάλιστα συζητήθηκε η, διά της
συγχωνεύσεως με τον ΟΚΑΝΑ, κατάργησή του
(εννοείται ότι σε αυτό το σχέδιο προβλέπεται
διορισμός του Διοικητικού Συμβουλίου από τον
εκάστοτε Υπουργό Υγείας). Και όλα αυτά, όπως
προείπαμε, σε μια συγκυρία όπου όλων των ειδών
οι εξαρτήσεις παρουσιάζουν αυξητική τάση με
ιδιαιτέρως επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία
ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Τι μας απομένει να κάνουμε, πώς μπορούμε
να διαχειριστούμε αυτή τη ζοφερή πραγματικό-
τητα; Θεωρώ ότι την οποιαδήποτε αντίδρασή μας
πρέπει να την δούμε σε δύο επίπεδα και τα δύο
εξόχως πολιτικά.
Πρώτα χρειάζεται άμεσα και με ιδιαίτερο
σθένος να διεκδικήσουμε αλλαγή πολιτικής ειδι-
κότερα στο χώρο της υγείας. Το παράδειγμα της
Ισλανδίας μπορεί να μας φανεί ιδιαιτέρα χρήσιμο.
Αντί για περικοπές, η Ισλανδία αύξησε τον προϋ-
πολογισμό για την υγεία κατά 20% και μάλιστα σε
μια εποχή που η τιμή των εισαγόμενων φαρμάκων
αυξανόταν. Η κυβέρνηση δημιούργησε ένα Παρα-
τηρητήριο του Κράτους Πρόνοιας. Ήταν μια
επιτροπή πολιτών στελεχωμένη με ανεξάρτητους
ειδικούς στην επιδημιολογία και τα οικονομικά,
που δημοσίευαν και παρατηρούσαν τις επι-
πτώσεις των οικονομικών επιλογών στην υγεία των
Ισλανδών. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό:
κανείς κάτοικος της χώρας δεν στερήθηκε την
πρόσβαση στην περίθαλψη κατά τη διάρκεια της
κρίσης.
Το δεύτερο πρέπει να συμβεί παράλληλα,