Basic HTML Version
Πολιτιστικές ανακατατάξεις και τούρκικα σίριαλ
Κωνσταντοπούλου Χρ. & Λαροσέλ Δ.Λ.
στην «Ελλάδα της κρίσης»
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 1, Σεπτέμβριος 2013
40
ματικότητα αυτά τα σήριαλ αποτελούν μία επέν-
δυση χωρίς ιδιαίτερο ρίσκο για τους ιθύνοντες των
ξένων καναλιών καθώς πρόκειται για σειρές
καλοφτιαγμένες και προσφέρονται πολύ φθηνά,
ενώ παράλληλα εξασφαλίζουν μεγάλο ποσοστό
τηλεθέασης. Κυρίως όμως, είναι σειρές που τους
παραδίδονται χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς
16
.
Ακούγεται συχνά πως η Τουρκία έχει
επεκτατικές βλέψεις προς τα Βαλκάνια, τις οποίες
προσπαθεί να εδραιώσει χρησιμοποιώντας πολιτι-
σμικά, πολιτικά και οικονομικά μέσα. Αρκετοί
ερευνητές μάλιστα κάνουν λόγο περί «νέο-
οθωμανισμού» προσθέτοντας πως τα τουρκικά
τηλεοπτικά σήριαλ δεν αποτελούν αυθόρμητο
οποία η κοινή ιστορία και ο πολιτισμός της Τουρκίας με
τα πρώην οθωμανικά εδάφη αποτελεί στρατηγικό
πλεονέκτημα και ένα «δόρυ» για την τουρκική
στρατηγική «ήπιας ισχύος».
Πρόσφατα, έγινε γνωστή η πρόθεση της γειτονικής
χώρας να προωθεί πλέον δωρεάν στο εξωτερικό τα εν
λόγω σήριαλ. Ο Τούρκος υφυπουργός Πολιτισμού και
Τουρισμού Αμπντουραχμάν Αρισί ανακοίνωσε αυτή την
πρόθεση εντάσσοντας την ενέργεια αυτή στο γενικό-
τερο πλαίσιο προώθησης της Τουρκίας στο εξωτερικό.
Χαρακτηριστικά είπε: «με τις σειρές αυτές μπορούμε να
μπούμε σε κάθε σπίτι και να διαδώσουμε την τουρκική
κουλτούρα», ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην
αύξηση των τουριστών που επισκέπτονται αξιοθέατα
της χώρας αφού πρώτα παρακολούθησαν κάποια σειρά.
Ακόμα, πρόσθεσε ότι: «Ο
Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής
συγκαταλέγεται στις πιο δημοφιλείς σαπουνόπερες
μεταξύ αυτών και η κυβέρνηση θα επιθυμούσε να
φτάσει μέχρι και στο Κιργιστάν».
16
Η μόνη απαίτηση - απαράβατος όρος των Τούρκων
είναι να μην μεταγλωττίζονται τα σήριαλ αυτά
προκειμένου να ακούγεται η τουρκική γλώσσα. Κάποιες
φορές όμως οι υπεύθυνοι για τη διακίνηση αυτών των
προγραμμάτων επιβάλλουν ακόμα κάποιους περιορι-
σμούς. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η αναμετάδοση
της τουρκικής σαπουνόπερας
Σουλεϊμάν ο Μεγαλο-
πρεπής
στη χώρα μας. Όταν ο ιδιωτικός σταθμός ANT1
αγόρασε το σήριαλ, επιχείρησε να πείσει τους Τούρκους
παραγωγούς να αποφύγουν τον τίτλο «Μεγαλοπρεπής»
και να ονομάσουν τη σειρά
Σουλεϊμάν
, προσπαθώντας
να περιορίσουν τα πιθανά σχόλια τηλεκριτικών και
τηλεθεατών. Η τουρκική πλευρά όμως ήταν ανένδοτη. Ή
ο τίτλος θα περιέχει το «Μεγαλοπρεπής» ή δεν θα
υπάρχει καθόλου το σήριαλ, αυτή ήταν η απαίτηση από
την οποία δεν υποχωρούσαν ούτε εκατοστό.
εκχύλισμα της τουρκικής κοινωνίας αλλά υλοποί-
ηση σχεδίου στην υπηρεσία του τουρκικού νέο-
οθωμανικού επεκτατισμού. Ο ρόλος των ΜΜΕ
στην προώθηση αυτής της φιλοβαλκανικής προο-
πτικής είναι ιδιαίτερα σημαντικός και όλα τα
στοιχεία δείχνουν πως η τουρκική κυβέρνηση έχει
επενδύσει αρκετά σε αυτόν τον τομέα
17
.
Μέσα από την εξαγωγή των τουρκικών σήριαλ
η Τουρκία επιχειρεί να απαλύνει τις μνήμες και να
αλλάξει την αρνητική εικόνα που έχουν οι βαλκα-
νικοί λαοί για την οθωμανική αυτοκρατορία.
Κυρίαρχο ρόλο στη θεματολογία αυτών των
σειρών είναι η προβολή ενός συγκεκριμένου
συστήματος αξιών που χαρακτηρίζεται από την
πρωτοκαθεδρία της οικογένειας και τον κυρίαρχο
ρόλο της πατριαρχικής φιγούρας. Αυτό το σύστημα
αξιών χαρακτηρίζεται ως κοινό μεταξύ των βαλ-
κανικών χωρών και μάλιστα εκ μέρους της τουρ-
κικής πλευράς προωθείται η έμφαση σε αυτό το
κοινό σύστημα αξιών. Πρόσφατα, η αγγλική
έκδοση της εφημερίδας
Χουριέτ
αναφέρει σε
άρθρο της με θέμα την προβολή των τουρκικών
σήριαλ στην Ελλάδα ότι «οι Έλληνες λένε ότι δεν
βλέπουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους
ίδιους και στους Τούρκους. Επίσης λένε ότι οι
τουρκικές σειρές τους θυμίζουν τη δική τους
οικογενειακή ζωή και κοινωνία».
Είναι πλέον φανερό πως η προώθηση του
τουρκικού πολιτισμού μέσω των τηλεοπτικών
σήριαλ είναι εθνική υπόθεση για τους Τούρκους. Ο
Ορχάν Τεκελίογλου, καθηγητής επικοινωνίας από
το πανεπιστήμιο Bahcesehir της Κωνσταντινού-
πολης, σε συνέντευξή του στους SΕTimes ερμηνεύ-
17
Στο ετήσιο συνέδριο Τούρκων διπλωματών που έγινε
στα τέλη του 2011 στην Αδριανούπολη, ο Τούρκος
Υπουργός Εξωτερικών Α. Νταβούτογλου στην εναρ-
κτήρια ομιλία του τόνισε ότι οι πολιτικές που θα εφαρ-
μόσει στο μέλλον η Τουρκία, μέχρι το 2023, στοχεύουν
στην ενοποίηση του χώρου των Βαλκανίων, του Καυκά-
σου και της Κεντρικής Ασίας, που όπως είπε, θα γίνει με
ειρηνικό τρόπο και θα σημαίνει την επιστροφή της
Τουρκίας στα Βαλκάνια μετά από έναν αιώνα (…) με
βασικά εργαλεία για την επίτευξη του στόχου την
οικονομία, την ιστορία και τον πολιτισμό.