Basic HTML Version
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 1, Σεπτέμβριος 2013
4
Ε ΜΒ Ο Λ Ι ΜΑ
«Αν τα σκεφτώ όλα αυτά και κοιτάξω γύρω μου, για να δω αν η πραγματικότητα θα μπορέσει
να σβήσει τη δίψα μου, βλέπω σπίτια ανέκφραστα, πρόσωπα ανέκφραστα, χειρονομίες
ανέκφραστες. Πέτρες, κορμιά, ιδέες – όλα είναι νεκρά. Όλες οι κινήσεις είναι στάσεις, η ίδια
στάση όλες τους. Τίποτα δεν μου λέει τίποτα. Τίποτα δεν μου είναι γνωστό, όχι γιατί το
βρίσκω παράξενο, αλλά γιατί δεν ξέρω τι είναι. Ο κόσμος έχει χαθεί. Και στο βάθος της ψυχής
μου – μοναδική πραγματικότητα αυτής της στιγμής- υπάρχει μια οδύνη έντονη και αόρατη,
μια θλίψη όπως όταν ακούς κάποιον να κλαίει σ' ένα σκοτεινό δωμάτιο» (Fernando Pessoa
2004: 266).
Τι είναι αυτό που το λέμε
κρίση
; Είναι κοινωνική, πολιτική, οικονομική, πολιτική, πολιτισμική;
Ποια είναι η θέση του ατόμου, στις νέες συνθήκες της κοινωνικής, εργασιακής, ηθικής
εξαθλίωσης; Και κυριότερα: πώς μπορεί να συνεχίσει η κοινωνία του ανθρώπου; Ποιες προτάσεις
μπορούν να κάνουν οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες; Ποιος είναι ο ρόλος του
κοινωνικού επιστήμονα; Πώς μπορεί το άτομο να ξαναβρεί τη χαμένη εμπιστοσύνη στην ομάδα
και την κοινωνία και πως θα ξαναφτιάξει νέες συλλογικότητες;
Όταν ξεκίνησε η προσπάθεια για τη δημιουργία του 1ου τεύχους του περιοδικού
Κοινωνίας
Δρώμενα
(φθινόπωρο 2012), η κρίση είχε πια προχωρήσει στις κοινωνίες του ευρωπαϊκού νότου.
Τα αποτελέσματα αυτής της κατάστασης μπορούν να συγκριθούν με την εκδήλωση της
πανούκλας, όπως περιγράφεται από τον Antonin Artaud:
«Μόλις η πανούκλα εκδηλωθεί σε μία πολιτεία, τα πλαίσια της κανονικής, καθημερινής ζωής
ξεχαρβαλώνονται. Η συντήρηση των δρόμων και των υπονόμων παραμελείται, ο στρατός και
η αστυνομία, οι δημοτικές αρχές, διαλύονται. Οι πυρές όπου θα καούν οι νεκροί ανάβονται
στην τύχη, απρογραμμάτιστα, με οτιδήποτε υλικό βρεθεί» (1992: 26).
Η έννοια της κρίσης δε θα προσεγγιστεί εδώ μονοδιάστατα και πεσιμιστικά. Υπάρχει βέβαια η
σύνδεσή της με μια περίοδο ανωμαλίας με δυσχέρειες και απότομες μεταβολές. Από την άλλη
πλευρά, μία ερμηνεία αφορά την κριτική αξιολόγηση πράξεων και καταστάσεων. Είναι σίγουρα
σημαντική η πολιτική διάσταση που λαμβάνει η κρίση τόσο από την πλευρά της δυσλειτουργίας,
όσο και από αυτήν της κριτικής στάσης.
Οι απόψεις που αναπτύσσονται παρακάτω αποτελούν προσεγγίσεις από την πλευρά των
κοινωνικών επιστημών πάνω στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική αναταραχή στην οποία
βρίσκονται πολλές σύγχρονες κοινωνίες και ιδιαίτερα η ελληνική. Το θέμα των κοινωνικών
επιστημών
σε
κρίση δεν αγγίζεται εδώ, παρά το γεγονός ότι υπονοείται από τον τίτλο του πρώτου
τεύχους.
Τα θέματα που θίγονται σε αυτήν την έκδοση συσχετίζονται με την πολιτική, την κριτική
κοινωνιολογία, την κουλτούρα, τις εναλλακτικές μορφές ανάπτυξης, την υγεία, την εκπαίδευση.
Ευθύς αμέσως, θα γίνει μια μικρή αναφορά στα
επιστημονικά
άρθρα
, στα
άρθρα
γνώμης
και
στις
βιβλιοκριτικές
που ακολουθούν.