Page 16 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Μορφές παραδοσιακής αγροτικής οικονομίας σε παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον
Φραγκόπουλος Γ.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 1, Σεπτέμβριος 2013
16
όπως το κοινωνικό κεφάλαιο, τα τοπικά δίκτυα
ομάδων, θεσμών και πολιτιστικών σχέσεων (Χα-
τζημιχάλης, 2007), της κοινωνικής και πολιτικής
συνδιαλλαγής των ομάδων (Rémy, Voyé & Servais,
1978), αλλά και της ίδιας της έννοιας της Αειφο-
ρίας (Παπαδόπουλος & Πατρώνης, 2003) μέσα σε
συνθήκες γενικευμένης κρίσης της ελληνικής
αγροτικής οικονομίας (Δαμιανάκος, 2003).
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Ανάβρα
ήταν μια εγκαταλελειμμένη κοινότητα με γερα-
σμένο πληθυσμό, μηδενικές παραγωγικές δρα-
στηριότητες περιορισμένη να επιβιώνει από τις
λιγοστές συντάξεις των ηλικιωμένων και την λιγο-
στή κτηνοτροφία. Η αναστροφή της υπανάπτυξης
δρομολογήθηκε από μια ομαδική προσπάθεια
ανθρώπων που συντάχθηκαν με έναν πρωτο-
ποριακό πρόεδρο κοινότητας που εκλεγόταν για
πολλαπλές τετραετίες. Η επιστροφή στη γενέτειρά
του από την πρωτεύουσα (Αθήνα), η επανάκτηση
της εμπιστοσύνης της κοινότητας και η συνεχής
συνεργασία με του κατοίκους μετέτρεψε σταδια-
κά τον οικισμό σε βιώσιμο πόλο ανάπτυξης. Η
ανάπτυξη έγινε αφενός με την κτηνοτροφία και
αφετέρου με την πρωτοποριακή αξιοποίηση των
περιβαλλοντικών πηγών (άνεμος, ύδατα), ώστε να
παράγουν ένα πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης
αξιοποιώντας πόρους από ευρωπαϊκές χρημα-
τοδοτήσεις. Η πολιτισμική και κοινωνική διάσταση
της νέας ανάπτυξης και αξιοποίησης των φυσικών
πηγών έφερε θετικά αποτελέσματα και παρόλη
την κριτική κάποιων τοπικών πολιτικών δυνάμεων
έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Ένα νέο διακύ-
βευμα (enjeux) στην τοπική και περιφερειακή
πολιτική δομή των σχέσεων εμφανίστηκε ιδιαίτε-
ρα με τη νέα διοικητική διαίρεση των Δήμων της
χώρας (Καλλικράτης) που υπήγαγε την Ανάβρα σε
ένα μεγαλύτερο Δήμο στον οποίο οι αποφάσεις
δεν λαμβάνονται πλέον όπως πριν, στο δημοτικό
συμβούλιο της κοινότητας.
Η εμπειρική έρευνα ξεκίνησε το Δεκέμβριο
του 2010 στα πλαίσια του εργαστηρίου Κοινωνιο-
λογίας του Χώρου στο τμήμα Μηχανικών Χωροτα-
ξίας και Ανάπτυξης του Αριστοτελείου Πανεπιστη-
μίου Θεσσαλονίκης. Η σχετική με το θέμα βιβλιο-
γραφία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Η έρευνα
βασίστηκε σε ημι-δομημένα ερωτηματολόγια με
τοπικούς φορείς, οπτικοακουστικό και φωτογρα-
φικό υλικό της κοινότητας, συνεντεύξεις μεμονω-
μένες και ομαδικές από τους κατοίκους, δευτερο-
γενή στοιχεία σχετικά με τη θεσμική πλευρά των
δράσεων, με τα αναπτυξιακά προγράμματα και τις
πολιτικές σχεδιασμού που εφαρμόστηκαν στην
περιοχή (Ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδό-
τησης). Χρησιμοποιήθηκαν επίσης χαρτογραφικά
υπόβαθρα για την αποτύπωση των κοινωνικο-
χωρικών μεταβολών της περιοχής.
2. Ιστορικές, Γεωγραφικές και Θεσμικές όψεις
της κοινότητας της Ανάβρας
Ο σημερινός οικισμός της Ανάβρας (παλαιά
ονομασία Γούρα) χρονολογείται από τον 6
ο
αι. μ.
Χ.Από το 1882 μέχρι το 1914 υπήρξε Δήμος με την
ονομασία «Δήμος Όθρυος» με πρωτεύουσα τη
Γούρα. Από το 1914 μέχρι το 1928 μετατράπηκε
σε «Κοινότητα Γούρας» και τέλος από το 1928
μέχρι σήμερα φέρει την ονομασία «Κοινότητα
Ανάβρας».
Τη μεγάλη της ακμή η Ανάβρα (Γούρα)
απέκτησε κατά την Οθωμανική κυριαρχία τον 17
ο
-
18
ο
αι. Την εποχή αυτή αναπτύσσει αξιόλογη
δράση σε όλους τους τομείς (ισχυρή Τοπική
Αυτοδιοίκηση, έδρα του Επισκόπου Θαυμακού με
επισκοπικό μέγαρο, ισχυρή οικονομία που στηρί-
ζεται στην οικοτεχνία της υφαντικής, τη βυρσοδε-
ψία, τη χαλκοτεχνία, τη μεταξουργία, την αμπε-
λουργία κ.α.).
Η Ανάβρα αποτελούσε ανέκαθεν το κεφαλο-
χώρι της Όθρυος, θέση που κατέχει μέχρι και
σήμερα. το κύριο επάγγελμα της συντριπτικής
πλειοψηφίας των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία.
Σε αυτήν οφείλονται και οι δευτερεύουσες
ασχολίες των κατοίκων που είχαν ως αντικείμενο
την επεξεργασία του μαλλιού και των δερμάτων
(παπούτσια, τσαρουχάδικα), καθώς επίσης και η
ύπαρξη πολλών εργαστηρίων που είχαν ως
κινητήρια δύναμη το νερό (μντάνι, ντριστέλες,
νερόμυλοι). Έτσι αναπτύχθηκε μια εμπορική κίνη-
ση που είχε ως προορισμούς πόλεις της Μακεδο-