Page 98 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Η κοινωνιολογία ως επιστήμη και η χρησιμότητά της
Παπαρίζος Α.
.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
98
αμέσως. Τις δείχνει μάλιστα, όπως τις παρέλαβε,
για να αναγνωρίσουμε όλοι ότι είναι τυλιγμένες
όπως συνηθίζεται από τα όργανα της τάξης στις
περιπτώσεις αυτές. Επισημαίνω ότι δεν πρόκειται
για κάποιον που έχει νοητικό ή άλλο πρόβλημα,
ώστε να του αναγνωρίσουμε κάποιο ελαφρυντικό.
Πρόκειται για έναν υπερήφανο σύγχρονο καθημε-
ρινό Έλληνα, που δεν τον «αγγίζει ο νόμος». Ο
καθένας από εμάς τους σύγχρονους Έλληνες είναι
σε θέση να γνωρίζει εάν ο κύριος αυτός αποτελεί
εξαίρεση ή όχι.
Εξακολουθώ να θέτω το ερώτημα σε μένα τον
ίδιο ως ερευνητή και σε όλους εμάς ως μέλη της
ίδιας κοινωνίας. Είναι στη σύγχρονη ελληνική
κοινωνία ισχυρή η αντίληψη ότι, «έχω εξουσία
όταν οι νόμοι δεν ισχύουν για μένα, ή όταν μπορώ
να τους παρακάμπτω;» Εάν η εντύπωση αυτή
είναι λανθασμένη, διορθώστε με και αγνοήστε
την. Θα ήθελα όμως να θέσω ένα επιπλέον
ερώτημα και ας απαντήσει ο κάθε αναγνώστης με
βάση τις δικές του διαπιστώσεις. Πόσα από τα
αιτήματα που απευθύνουμε όλοι μας στους
βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου και στα
κόμματα είναι νόμιμα και πόσα όχι;
Φθάνοντας στο σημείο αυτό, θα ήθελα να
εκθέσω σχετικά με την εξουσία την προσέγγιση
στην οποία έχω καταλήξει προσωπικά, μετά
βέβαια από την πολυετή έρευνα που πραγμα-
τοποιώ καθημερινά, έχοντας λάβει υπ’ όψη μου,
αναπόφευκτα, όλες τις προσεγγίσεις και τις
εξηγητικές θεωρίες, των οποίων τις απαρχές
ανέφερα πολύ συνοπτικά λίγο πιο πάνω. Βέβαια,
την προσέγγιση αυτή έχω αναπτύξει και δημο-
σιεύσει διεξοδικά σε σχετική μου μελέτη.
(Μία άλλη προσέγγιση της εξουσίας)
Επιχειρώντας να προσδιορίσω την Κοινωνιο-
λογία ως επιστήμη στην εισήγησή μου αυτή,
υποστήριξα ότι το αντικείμενό της είναι οι
κοινωνικές σχέσεις, η κάθε μία εκ των οποίων
είναι πραγματικά πολυσύνθετη και είναι πάντοτε
και ταυτόχρονα σχέση οικονομική, σχέση πολιτική
και σχέση ιδεολογικό-νοηματική. Αυτό σημαίνει
ότι η κάθε σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του,
με τους άλλους-κοινωνία και με την Φύση είναι
πάντοτε και ταυτόχρονα σχέση α)ιδιοκτησίας ή
και εργασίας, β) σχέση εξουσίας, και, γ) σχέση
ιδεολογίας και νοήματος.
Αυτό σημαίνει, με άλλα λόγια, ότι δεν
υπάρχει σχέση με τον εαυτό μας, σχέση με τους
άλλους και με τη Φύση που να μην είναι σχέση
εξουσίας.
Ας μου επιτραπεί ένα παράδειγμα. Πριν
από κάποιες ημέρες είχα αναλάβει να
πραγματοποιήσω μία εισήγηση σε μία επιστη-
μονική ημερίδα. Όταν ήρθε η στιγμή να ετοιμάσω
τις σημειώσεις μου και τον χαρτοφύλακα, όπως
και να ετοιμαστώ ο ίδιος για την συνάντηση αυτή,
διαπίστωσα πως δεν είχα καμία διάθεση για κάτι
τέτοιο. Ο καλός καιρός, τέλος της εβδομάδας,
ήταν Παρασκευή απόγευμα, μου δημιούργησαν
την έντονη επιθυμία να πάω στην θάλασσα για να
κολυμπήσω και για να ξεκουραστώ. Τι έπραξα
όμως; Αυτό που πράττουμε όλοι μας σε ανάλογες
περιπτώσεις. Ετοίμασα τις σημειώσεις και επέ-
βαλα στο εαυτό μου να πάει στην συνάντηση.
Ακόμη περισσότερο, παρουσίασα στον εαυτό
μου την ευχάριστη και δημιουργική πλευρά της
παρουσίας μου στην συνάντηση αυτή. Υπεν-
θύμισα σε μένα τον ίδιο ότι θα βρεθώ για πρώτη
φορά σε έναν επαγγελματικό χώρο, στον οποίο
δεν είχα την ευκαιρία να εργαστώ παλαιότερα.
Ήδη χρησιμοποίησα την πρόταση «επέβαλα στον
εαυτό μου να πάει στην συνάντηση», ή,
ορθότερα, θα όφειλα να πω «άσκησα εξουσία
στον εαυτό μου», με βάση την λογική και πήγα
στην συνάντηση.
Αυτό όμως που πραγματικά έπραξα ήταν να
«ιδιοποιηθώ» εκ νέου τις επιθυμίες και τις
δυνάμεις μου, με βάση τους κανόνες της κοινής
ζωής αλλά και με βάση τις πάγιες απολαύσεις και
απολαβές που αποκομίζω από την επιστήμη μου
ή αν θέλετε από την τέχνη μου, και να
πραγματοποιήσω την εισήγησή μου.
Αυτό που συνήθως ονομάζουμε επιβολή όταν
θέλουμε να περιγράψουμε την εξουσία, σε
τελευταία ανάλυση δεν αποτελεί παρά μία σχέση
«ιδιοποίησης» του εαυτού, των άλλων και της