Basic HTML Version
Παράγοντες αυξομείωσης των αισθημάτων ξενοφοβίας Ιντζεσίλογλου Ν.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
79
ενημέρωσης των ευρωπαϊκών χωρών. Ενδεικτικό
και χαρακτηριστικό της εμφάνισης αισθημάτων
ξενοφοβίας στους πληθυσμούς της Δυτικής Ευρώ-
πης, είναι το γεγονός της ραγδαίας ανόδου της
επιρροής της ιδεολογίας ακροδεξιών κομμάτων και
κινημάτων που έχουν ως κύριο σύνθημα και
αίτημα την ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας
και γενικά την οικονομική και κοινωνική προ-
στασία των εντοπίων πληθυσμών των ευρωπαϊκών
χωρών υποδοχής. Ως ένα από τα αίτια της παρα-
τηρούμενης ανεργίας και κοινωνικής ανασφάλειας
καταγγέλλεται συχνά ότι είναι η ύπαρξη νομίμων
και παρανόμων οικονο-μικών μεταναστών από
χώρες του Τρίτου Κόσμου και από της Ανατολικής
Ευρώπης
3
.
Επίσης, σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης
αποδεικνύουν με σαφήνεια ότι σε όλες τις ανα-
πτυγμένες χώρες της Ευρώπης, οι πληθυσμοί υπο-
δοχής αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη δυσπιστία
και φόβο τους ξένους μεταναστευτικούς πληθυ-
σμούς είτε αυτοί έχουν καταφύγει νόμιμα είτε
παράνομα στις χώρες αυτές. H απεικόνιση αυτή
της κοινής γνώμης στις εμπειρικές έρευνες
(σφυγμομετρήσεις) και η απήχηση που βρίσκει
στους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς υποδοχής η
ακροδεξιά
ιδεολογία
και
συνθηματολογία,
εκφράζονται μερικές φορές και με την αύξηση της
εκλογικής δύναμης των ακροδεξιών κομμάτων (βλ.
Αυστρία, Oλλανδία, Γαλλία και Ελλάδα) ή και των
ευρωσκεπτικιστικών πολιτικών τάσεων (βλ. κυρίως
Ηνωμένο Βασίλειο). Πολύ συχνά μάλιστα, τα
παραδοσιακά κοινοβουλευτικά κόμματα, και ιδίως
τα λεγόμενα κόμματα εξουσίας, αναγκάζονται,
προκειμένου να μην απωλέσουν την εκλογική τους
πελατεία, να υιοθετήσουν, εκόντα άκοντα, ένα
τμήμα τουλάχιστον της ακροδεξιάς ιδεολογίας που
εκφράζει αισθήματα ξενοφοβίας.
Πολλές φορές, ακόμη, τα μέσα μαζικής ενημέ-
3
Στην πραγματικότητα, βέβαια, τα αίτια της αύξησης
της ανεργίας στην Ευρώπη και μάλιστα των χωρών της
Νότιας Ευρώπης είναι περισσότερο σύνθετα, οφεί-
λονται στην έλλειψη ανταγωνιστικότητας των χωρών
τούτων και είναι κυρίως δομικά αίτια του παγκο-
σμιοποιούμενου κεφαλαιοκρατικού συστήματος και της
ανισόρροπης ανάπτυξης των ευρωπαϊκών χωρών.
ρωσης επηρεάζουν αρνητικά το όλο κλίμα, αφού
από κεκτημένη ταχύτητα και στην προσπά-θειά
τους για εντυπωσιασμό του κοινού –αναγνωστών,
ακροατών και τηλεθεατών– συχνά παρουσιάζουν
τις ειδήσεις, κυρίως του ποινικού και αστυνομικού
ρεπορτάζ, με τέτοιον τρόπο, ειδικά μάλιστα στους
τίτλους των ειδήσεων, ώστε να τίθενται ενώπιον
της κοινής γνώμης στο εδώλιο του κατηγο-
ρουμένου μαζί με τον υποτιθέμενο δράστη ενός
εγκλήματος και όλοι οι ομόφυλοι και ομοεθνείς
του. Έτσι, π.χ. είναι συνηθισμένοι πια τίτλοι
ειδήσεων όπως οι παρακάτω: «Αλβανός ή Αλβανοί
λήστεψαν...» ή "Αλβανοί σκότωσαν...» κ.ο.κ.
Αυτή η πρακτική των MME και η καταχρηστική
αναφορά τους σε βάρος ολόκληρων εθνοτικών
ομάδων, αν και άδικες όσον αφορά τους φιλή-
συχους οικονομικούς μετανάστες, εντούτοις
βρίσκουν «ευήκοον ους» και επηρεάζουν αποφα-
σιστικά το σχηματισμό αρνητικής κοινής γνώμης
για κάποιες κατηγορίες οικονομικών μεταναστών,
στο βαθμό βέβαια που υπάρχει έστω και στο
ελάχιστο μια αντίστοιχη πραγματική-εμπειρική
βάση. Έτσι, η εικόνα που δημιουργείται μέσω των
MME, π.χ., για τους Αλβανούς μετανάστες δεν
είναι άμοιρη του πραγματικού γεγονότος ότι,
εξαιτίας των πολιτικών συμβάντων στην Αλβανία,
πολλοί Αλβανοί κακοποιοί δραπέτευσαν από τις
φυλακές της χώρας αυτής και εισήλθαν παράνομα
στη χώρα μας. Eπίσης, η πραγματική-εμπειρικά
συγκροτημένη εικόνα ενδεών και πεινασμένων
ανθρώπων, οι οποίοι περνούν παράνομα τα
σύνορα της χώρας μας και περιφέρονται καθ'
ομάδες, μικρές ή μεγάλες, στους επαρχιακούς
δρόμους ή μέσα στις πόλεις, αποτελεί μια
σταθερή-εμπειρικά θεμελιωμένη βάση για την
ανάπτυξη ενός αρνητικού μαζικού φαντασιακού
στον ελληνικό πληθυσμό. Στο πλαίσιο αυτού του
φαντασιακού, η πραγματική-εμπειρικά συγκροτη-
μένη εικόνα εύκολα συνδέεται με την αρνητική
«προσδοκία» παραβατικών, τουλάχιστον, αν όχι
εγκληματικών συμπεριφορών. Στο ίδιο αποτέλε-
σμα αρνητικής εικόνας για τους Aλβανούς οικονο-
μικούς μετανάστες συμβάλλουν διάφορες εμπει-
ρίες ή και φήμες για βίαια επεισόδια, κλοπές και
ληστείες που αποδίδονται σε Αλβανούς γενικά.