Page 78 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Παράγοντες αυξομείωσης των αισθημάτων ξενοφοβίας Ιντζεσίλογλου Ν.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
78
από την ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα σε
σχέση με εκείνη του οικονομικού μετανάστη,
δεδομένης της σχετικά φιλελεύθερης και ανθρω-
πιστικής πολιτικής που ακολουθούσαν ως τότε οι
δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις απέναντι στους
πολιτικούς πρόσφυγες. Ενώ, δηλαδή, μέχρι τις
αρχές της δεκαετίας του ’80, η αναζήτηση
πολιτικού ασύλου ήταν μια από τις γενικά από-
δεκτές και νομικά κατοχυρωμένες, αλλά σχετικά
(σε σχέση με τον αριθμό των οικονομικών
μεταναστών) σπάνιες αιτίες εισόδου σε μια
δυτικοευρωπαϊκή χώρα, ξαφνικά, και μετά τον
περιορισμό της μετανάστευσης για οικονομικούς
λόγους στις αρχές της δεκαετίας του ’80, αυξήθηκε
εντυπωσιακά ο αριθμός εκείνων που ζητούσαν
πολιτικό άσυλο «δραπετεύοντας» από χώρες με
αυταρχικό καθεστώς, όπως οι χώρες της
Ανατολικής Ευρώπης και πολλές χώρες του Τρίτου,
λεγόμενου, Κόσμου. Συνέπεια αυτής της
μαζικοποίησης του φαινομένου των πολιτικών
προσφύγων υπήρξε μια αρνητική αμυντική
αντίδραση των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, που
άρχισαν να επιβάλουν ποικίλους ελέγχους και
διοικητικές δυσχέρειες για την αναγνώριση της
ιδιότητας του πολιτικού πρόσφυγα.
Παρ' όλα αυτά, λόγω της μεγάλης και ταχείας
οικονομικής ανάπτυξης των δυτικοευρωπαϊκών
χωρών κατά τη δεκαετία του ’80, συνεχίστηκε,
κατά περιόδους και με διαφορετικούς ρυθμούς,
μια ελεγχόμενη εισροή οικονομικών μεταναστών.
Έτσι, επιτρεπόταν η είσοδος οικονομικών μετα-
ναστών μόνο στο βαθμό που τα εισερχόμενα
εργατικά χέρια εξυπηρετούσαν συγκεκριμένες
οικονομικές ανάγκες των αναπτυγμένων χωρών.
Δηλαδή, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, η
εισροή οικονομικών μεταναστών στις αναπτυγ-
μένες δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες ήταν ελεγ-
χόμενη και εξυπηρετούσε συγκεκριμένες ανάγκες
των κοινωνιών υποδοχής.
Μετά, το 1989 που σημαδεύεται από την
κατάρρευση του σοσιαλιστικού καθεστώτος των
χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, και τη φιλε-
λευθεροποίηση των καθεστώτων στις χώρες
αυτές, η απόκτηση-αναγνώριση της ιδιότητας του
πολιτικού πρόσφυγα δεν δικαιολογείται για όσους
μαζικά πια και για λόγους φανερά οικονομικούς
εγκαταλείπουν τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες,
αναζητώντας μοίρα στον ήλιο στις αναπτυγμένες
χώρες της αστικοκαπιταλιστικής, δημοκρατικής και
φιλελεύθερης Δυτικής Ευρώπης. H πιεστική, δηλα-
δή, ανάγκη για επιβίωση των πενομένων λαών της
Ανατολικής Ευρώπης και πολλών χωρών του
Τρίτου Κόσμου, διογκώνει τα μεταναστευτικά
ρεύματα και προκαλεί την παράνομη, πολύ συχνά,
είσοδο οικονομικών μεταναστών στις πιο αναπτυγ-
μένες ευρωπαϊκές χώρες που δεν φαίνονται να
είναι πάντοτε έτοιμες να αντιμετωπίσουν τη νέα
κατάσταση της μεταναστευτικής πλημμυρίδας.
Aυτή η ξαφνική διόγκωση του μεταναστευτικού
ρεύματος, στο βαθμό που προκάλεσε την εκτός
ελέγχου εισροή ακόμη και παράνομων μετανα-
στών στις αναπτυγμένες χώρες της Eυρώπης,
συντέλεσε αποφασιστικά στο να γεννηθούν
αισθήματα ξενοφοβίας στους πληθυσμούς υποδο-
χής, ιδίως σε περιόδους οικονομικής ύφεσης και
υψηλού κινδύνου απώλειας της εργασίας και
επομένως ανεργίας των ίδιων των πληθυσμών
υποδοχής κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90
και μέχρι σήμερα.
3. Φαινομενολογία της ξενοφοβίας στην Eυρώπη
(και στην Eλλάδα) σήμερα
Mια απλή παρατήρηση των όσων συμβαίνουν
σήμερα στην Ευρώπη μάς πείθει για την ύπαρξη,
μεταξύ άλλων, κοινωνικών εντάσεων και αυξη-
μένων κινδύνων εμφάνισης φαινομένων ξενο-
φοβίας, και ως ένα βαθμό ρατσισμού, εξαιτίας κυ-
ρίως του μεγάλου και ως ένα βαθμό ανεξέλεγκτου
αριθμού των εισερχομένων οικονομικών μετα-
ναστών στις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Καταγγελίες για παραβατικές και εγκληματικές
συμπεριφορές εκ μέρους μεταναστών (νομίμων
και παρανόμων), καθώς επίσης και εκδηλώσεις
μειωτικής συμπεριφοράς που φτάνουν μέχρι τον
αποκλεισμό, την απάνθρωπη εκμετάλλευση ή και
πράξεις βίας σε βάρος των οικονομικών μετανα-
στών, βλέπουν τακτικά το φως της δημοσιότητας
στον καθημερινό τύπο και γενικά στα μέσα μαζικής