Basic HTML Version
Από την «τρίτη Ρώμη» του Mazzini στη «Roma Fasista» του Mussolini Παυλή Κ.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
35
διδασκαλία. Τις εξεγέρσεις των Ελλήνων της Ρόδου
(Bosworth, 1996: 81, Battaglia, 2010: 41-43)
αγνόησε το φιλικό προς τον Mussolini μεταξικό
καθεστώς στέλνοντας τον αρχαιολόγο Σπυρίδωνα
Μαρινάτο στη Ρώμη, ως εκπρόσωπό του, στα
εγκαίνια της εντυπωσιακής έκθεσης Augustea della
Romanità του 1937 για τη δισχιλιοστή επέτειο από
τη γέννηση του πρώτου αυτοκράτορα, Οκταβιανού
Αυγούστου. Το νεοκλασικό εκθεσιακό μέγαρο του
1883 που είχε ήδη επιδεχτεί μετατροπές κατά την
Έκθεση της Φασιστικής Επανάστασης του 1932,
τώρα διέτρεχε διάζωμα με την επαναλαμβανόμενη
ολόγλυφη λατινική λέξη DVX και στο εσωτερικό
του, μπροστά στην ανακατασκευή του ναού που ο
Αύγουστος είχε κάποτε υψώσει στις παρυφές της
Άγκυρας με την εγχάρακτη στήλη των
Res Gestae
Divi Augusti
, θα σταθεί και ο Duce κατά την τελετή
λήξης για να περιγράψει τα δικά του
Res Gestae
—
τα πεπραγμένα της κυβέρνησής του
2
.
Η προπαγάνδα και πλέον ο τρόμος, είχαν
διαβρώσει τα αντανακλαστικά της ιταλικής κοινω-
νίας. Εκτός και αν ήθελε κάποιος να γίνει ήρωας:
θυρωροί εντέλλονταν από το καθεστώς να
καταδίδουν τις κινήσεις των ενοίκων και ακόμα και
οι εκλογές ήταν μια φαρσοκωμωδία. Όσοι ψήφι-
ζαν
Si
στους φασίστες υποψήφιους του Gran
Consiglio έριχναν στην κάλπη την τρίχρωμη κάρτα
και βγαίνοντας από την καμπίνα έπρεπε να
δείξουν τη λευκή κάρτα του
Non
στην επιτροπή·
στην αντίθετη περίπτωση υποβάλλονταν σε έλεγχο
και σε διώξεις (De Felice, 1968: 587).
*
Παρά τη ραγδαία πορεία από τον πολύμορφο
εθνικισμό του προηγούμενου αιώνα προς τον
ολοκληρωτισμό, ο Mussolini έπαιρνε συγχωρο-
χάρτι από την άλλη όχθη του Ατλαντικού αφού θε-
ωρούνταν σταλμένος από τη Θεία Πρόνοια για να
υπερασπιστεί το Δυτικό κόσμο από την κομ-
μουνιστική απειλή. Σε ανάμνηση της Συμφωνίας
του Λατερανό ο ίδιος και οι
quadrumviri
, η
τετραρχία του φασιστικού κινήματος, έγιναν τερά-
2
Bλ. και Giornale Luce B1175 del 29/09/1937,
http://www.youtube.com/watch?v=cneYAemeNqU
στια τοιχογραφία το 1930 σε εκκλησία στο
Μόντρεαλ (Salvatore, 2003), τον ίδιο χρόνο που
δεκάδες χιλιάδες ημινομάδες εξοντώνονταν στο
στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σύρτη της Λιβύης,
και στον μελανοχίτωνα Italo Balbo η αστική τάξη
του Σικάγο αφιέρωσε μνημείο και λεωφόρο με το
όνομά του όταν τους επισκέφτηκε το καλοκαίρι
του ’33. Είχε μάλιστα τιμηθεί με γεύμα από τον
Roosevelt, που τότε ξεκινούσε το «New Deal» για
την αναδιοργάνωση της οικονομίας, σχέδιο που ο
Mussolini παρουσίασε μέσα από την
Popolo d'
Italia
ως επιτυχημένη έκφανση του αμερικανικού
φασισμού. Η λεωφόρος φέρει ακόμα το όνομα του
Balbo σα να μην μεσολάβησε ποτέ ένας πα-
γκόσμιος πόλεμος, καθώς κολακεύονται οι μετα-
νάστες ιταλοί ψηφοφόροι, οι οποίοι θέλουν να
θυμούνται τη μέρα που ένας ολόκληρος λαός
απίθωσε τον ενθουσιασμό του για τη χώρα
καταγωγής του στις όχθες της λίμνης του Michigan
(Roman, 5.9.2006). Και ο αστικός αμερικανικός Τύ-
πος πούλαγε ανενδοίαστα το «φαινόμενο Mus-
solini». Το εξώφυλλο του περιοδικού
Time Maga-
zine
τον φιλοξένησε πάμπολλες φορές, ακόμα και
υπερήφανο ανάμεσα στους δυο πιλότους γιους
του που βομβάρδιζαν την Αιθιοπία το 1935.
Εξάλλου, οι αμερικανοί λατινιστές, όπως είχε επι-
σημάνει ο καθηγητής Miller, όχι μόνο δεν είχαν
καταστήσει σαφή στα αμφιθέατρα την πάλη των
τάξεων που αναδυόταν από τη ρωμαϊκή ιστορία —
αφού οι φοιτητές δεν έβλεπαν διαφορές ανάμεσα
στον Σπάρτακο και στον Λικίνιο Κράσσο— αλλά
επέστρεφαν στις τάξεις μετά από ένα καλοκαιρινό
ταξίδι στη Ρώμη ενθουσιασμένοι από τα μνημεία
της και με το ζήλο να επαινέσουν τον Mussolini. Κι
ούτε οι βιαιότητες του φασισμού, ούτε ο πόλεμος
στην Αιθιοπία τους απασχολούσε, καθώς όλα
δικαιολογούνταν στη βάση τού ότι ο Duce χρημα-
τοδοτούσε ανασκαφές στο Forum του Αυγούστου
—μολονότι δεν ήταν διόλου απαραίτητη η σύν-
δεση ενός καλού λατινιστή με τον Mussolini
(Miller, 1949: 135-137).
Το 1942 η γοητεία του καθεστώτος άρχισε να
θαμπώνει για τους φοιτητές-εκδότες του περιο-
δικού «Roma Fascista» αλλά όχι για τους προ-
φανείς λόγους, αφού συνέχιζαν να εκδίδουν προ-