Page 103 - Microsoft Word - τελικό αρχείο

Basic HTML Version

Το διαδίκτυο στην υπηρεσία της ισότητας των φύλων
Κόλλια Β.
Κοινωνίας Δρώμενα, τ. 2, 2014
103
επικαιρότητα, να αναζητήσει με στοχευμένο τρόπο
πληροφορία, να ενταχθεί σε κοινωνικά δίκτυα και
ομάδες, να ανταλλάξει απόψεις με άλλους χρή-
στες.
Αρκεί η ανάπτυξη σχετικά απλών δεξιοτήτων
για να αισθανθεί ότι αποτελεί μέλος ψηφιακών
κοινοτήτων στη βάση κοινών ενδιαφερόντων,
απόψεων, στάσεων, αναζητήσεων ή απλά κοινών
καταναλωτικών προτιμήσεων. Οι κοινότητες αυτές
εξυπηρετούνται από κώδικες επικοινωνίας με
ιδιαίτερη γραμματική και λεξιλόγιο. Κυρίαρχη είναι
η διαδικτυακή παραλλαγή της αγγλικής γλώσσας,
εμπλουτισμένη με πλήθος νεολογισμούς, ακρω-
νύμια, συντομογραφίες και εκφράσεις κατανοητές
από τους εξοικειωμένους χρήστες. Εφαρμόζονται
ειδικοί κανόνες δεοντολογίας για τους χρήστες,
που σε κάποιες περιπτώσεις μεταφράζονται σε
κατευθύνσεις ρύθμισης και ελέγχου της συμπε-
ριφοράς και στον «πραγματικό» χώρο.
Ίσως η σημαντικότερη μεταβολή που επιφέρει
η συμμετοχή στον ψηφιακό πολιτισμό του διαδι-
κτύου αφορά τον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται
η έννοια της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας.
Τώρα πια το άτομο δεν καθορίζεται μόνο από το
φύλο ή την καταγωγή του, το επάγγελμα ή τη
μόρφωσή του. Υπάρχουν πλείστοι άλλοι τρόποι να
ενταχθεί φαντασιακά ή και έμπρακτα σε μια
ομάδα, να δραστηριοποιηθεί και να νοημα-
τοδοτήσει το «ανήκειν» στο ευρύτερο κοινωνικό
περιβάλλον. Οι πολίτες-χρήστες του διαδικτύου
ομαδοποιούνται και επανασυνδέονται στη βάση
νέων κοινών βιωμάτων στο παράλληλο ψηφιακό
σύμπαν εφευρίσκοντας την ψηφιακή «περσόνα»
του εαυτού τους και συμμετέχοντας μέσω αυτής
σε μια νέα
κοινή γνώση
για τον κόσμο.
Η αμεσότητα του «μοιράσματος» προϊόντων
της ανθρώπινης διάνοιας στο διαδίκτυο και η διευ-
κόλυνση ενός τεράστιου όγκου πραγματικών συν-
αλλαγών μέσω υπολογιστή δημιουργούν μια
αίσθηση κοινής μοίρας για τον πολίτη από κάθε
γωνιά του πλανήτη. Μια νέα οικουμενική συν-
είδηση αναδύεται, η οποία εκφράζεται μέσα από
ένα νέο
vox populi
. Η διαδικτυακή κοινή γνώμη
είναι, εδώ και καιρό, γεγονός. Εκφράζει το κοινό
αίσθημα απέναντι στα σημαντικά γεγονότα του
«παγκόσμιου χωριού», τη σκέψη, στάση ή διάθεση
του μέσου «ψηφιακού» πολίτη απέναντι στα ήθη
και στα έθιμα της παγκόσμιας κοινότητας και των
διαφορετικών πολιτισμικών υποσυνόλων της.
Είναι ίσως νωρίς για να αναλυθούν με επαρκή
σαφήνεια όλες οι όψεις αυτής της νέας μορφής
λαϊκής έκφρασης που διαμορφώνεται και διαδί-
δεται μέσω του διαδικτύου. Είναι δύσκολο να
εκτιμηθεί με ακρίβεια πόσο συναισθηματικά ή
αντικειμενικά λειτουργεί η διαδικτυακή κοινή
γνώμη, πόσο ευμετάβλητη είναι, πώς επηρεάζεται
από νέα και παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και
επικοινωνίας και πώς αντικατοπτρίζει την άλλη-
λεπίδραση των κοινωνικών πρωταγωνιστών και
πόλων εξουσίας και επιρροής. Κάποιοι ήδη επι-
χειρούν να μελετήσουν τα νέα μέσα άσκησης
πειθούς και επηρεασμού της διαδικτυακής κοινής
γνώμης, τις κερκόπορτες διαφήμισης ή προπα-
γάνδας με αποδέκτη τον πολίτη του διαδικτύου.
Αυτό όμως που σίγουρα μπορεί να διαπι-
στωθεί με βεβαιότητα είναι ο δυναμισμός της δια-
δικτυακής «φωνής» του πολίτη και η παρεμ-βατική
της εμβέλεια στη μετανεωτερική κοινωνία. Μέσα
σε λίγα μόνο χρόνια η διαδικτυακή κοινή γνώμη
έχει επιβληθεί ως παράγοντας που λαμβάνεται
σοβαρότατα υπόψη στις πολιτικές διαδικασίες και
οικονομικές αποφάσεις. Μπορεί να παρουσιάσει
οράματα για μια καλύτερη, ποιοτικότερη, πολιτικά
ορθότερη ζωή, αλλά μπορεί επίσης να ασκήσει
ανελέητη κριτική
και να καταγγείλει κακώς
κείμενα, με άμεσες επιπτώσεις για τους πρω-
ταγωνιστές τους.
Η ελευθερία έκφρασης που παρέχει το
διαδίκτυο δεν είναι πάντα επιθυμητή ή τουλά-
χιστον όχι χωρίς την επιβολή όρων από κάποιες
κοινωνίες. Το περασμένο καλοκαίρι, ξεκίνησε στην
Κίνα μια εκστρατεία που αποκαλείται «Φήμες του
Διαδικτύου», σε μία προσπάθεια να αυξηθεί ο
έλεγχος των διαδι-κτυακών κοινοτήτων, οι οποίες
παρότι ήδη λογοκρίνονται, διατηρούν την κριτική
τους διάθεση. Προτάθηκε ποινή τριετούς κά-
θειρξης σε χρήστη του διαδικτύου, ο οποίος μέσω
της δημοφιλούς πλατφόρμας Weibo, απέστειλε